Hoe blijft je brein gezond?

Nederlandse wetenschappers hebben een nieuw mechanisme ontdekt waardoor het plots verergeren van multiple sclerose (MS) te verklaren is. MS ontstaat door ontstekingen in het zenuwstelsel, waarbij de isolatielaag van de zenuwen wordt beschadigd. Nu blijkt dat het verloop van de ziekte verergerd kan worden door amyloïde plaques die ontstaan door een infectie met het Epstein-Barrvirus. Amyloïde plaques komen ook bij andere ziektes aan het zenuwstelsel voor, zoals de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer. In deze nieuwsbrief bespreken we hoe je de vorming van amyloïde plaques in het brein kan tegengaan.

Amyloïde plaques zijn eiwitten die op hun beurt weer uit aminozuren bestaan. Vooral de vorm bèta-amyloïde plaques in de hersenen wordt geassocieerd met het ontstaan van alzheimer (1), maar nu ook met sommige vormen van MS (2). Ongeveer 10% van de 50-jarigen heeft deze eiwitten aantoonbaar in de hersenen (3). Op dit moment kunnen deze plaques alleen nog middels een hersenscan worden aangetoond, maar vermoedelijk zullen er in de toekomst bloedtesten beschikbaar komen (4).

Wat kun je doen tegen plaquevorming in de hersenen?
Het lijkt erop dat vooral veel lichaamsbeweging de vorming van plaques tegengaat (5, 6). Als we kijken naar de vitamines, dan valt op dat vitamine D een regulerend effect kan hebben, waardoor plaquevorming verhinderd kan worden (7). In de winter hebben bijna 60% van de Nederlanders een vitamine D-tekort (8); suppleren is daarom in dit jaargetijde altijd een goed idee. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat kurkuma en omega 3 (DHA) preventief kunnen werken tegen de vorming van plaques in het brein (9, 10). Antioxidanten, en dan met name actieve plantenstoffen, kunnen vrijeradicalenschade door bèta-amyloïde plaques tegengaan (11). Het is daarom aan te raden om veel groente te eten. Tevens zeggen de onderzoekers dat groentesap ook heel interessant is. Vooral blauwe bessen lijken krachtig tegen plaquevorming in het brein te kunnen werken (12). Verder lijkt ook slaaptekort bij te kunnen dragen aan de vorming van plaques (13).

Epstein-Barrvirus
Zoals gezegd verergeren volgens de onderzoekers sommige vormen van MS door amyloïdevorming in het brein. Nu blijkt dat samen te gaan met de aanwezigheid van het Epstein-Barrvirus, dat de ziekte van Pfeiffer kan veroorzaken. Dit virus is een herpes-variant, waar 90% van de wereldbevolking mee rondloopt (14). Het wordt ook wel de Kissing Disease genoemd, omdat het makkelijk via speeksel is over te dragen. Het is bekend dat sommige soorten herpes beter door het lichaam in de hand worden gehouden wanneer het lichaam beschikt over voldoende lysine, vitamine C, zink en vitamine E (15, 16, 17). Tegelijkertijd raden de onderzoekers aan om daarbij suiker en arginine-rijke voeding te vermijden. Het is al heel lang bekend dat het belangrijk is om dagelijks voldoende eiwitten te eten, zodat het immuunsysteem krachtig blijft en infecties de baas kan blijven (uitzondering is dus arginine; dat is wel een belangrijk aminozuur/eiwit maar bij herpes is het af te raden omdat het de infectie voedt en kan verergeren) (18). Wetenschappers hebben ook al meerdere malen een link gevonden tussen een tekort aan vitamine D, het Epstein-Barr virus en het verloop van MS (19, 20).

We hebben nog veel te leren
De link tussen MS en het Epstein-Barrvirus is pas recent ontdekt. Eigenlijk weten we nog heel weinig over gezondheid, ziekte en het menselijk lichaam. Waarschijnlijk zullen we over enkele eeuwen terugkijken naar deze tijd en inzien hoezeer alle kennis in de kinderschoenen stond. Tegen die tijd hebben we dan beter in kaart gebracht hoe alles met elkaar samenwerkt. De reden dat medicijnen zoveel bijwerkingen hebben, is omdat we eigenlijk niet goed begrijpen hoe bepaalde ziekten ontstaan en verholpen moeten worden. In veel gevallen kan het menselijk lichaam weer terugkeren naar de blauwdruk wanneer de juiste nutriënten en omstandigheden aanwezig zijn. Welke klacht er ook speelt, vaak zijn het dezelfde ingrediënten die een krachtige positieve werking blijken te hebben: beweging, slaap en voldoende groente en fruit eten. Dat klinkt misschien saai, maar je kunt beter eerst aan de grote knoppen draaien en dan pas aan de kleine…