Gehechtheid en verslaving

Auteur•Hans Korteweg

Goeden avond. Vanavond wil ik het graag hebben over een taboe-onderwerp, namelijk over gehechtheid en verslaving en hoe dat ons betreft. Dat is een taboe. We willen nog wel praten over het alcoholprobleem in Nederland of het gebruik van heroïne binnen bepaalde kringen, maar om aandacht te geven aan de mogelijkheid dat verslaving en gehechtheid een algemeen menselijk probleem is, ligt vaak wat moeilijker. Want dan moet je naar binnen kijken en je iets over jezelf gaan afvragen. Je moet je iets fundamenteels over jezelf afvragen, namelijk: doe ik bepaalde dingen of denk ik bepaalde gedachten omdat ik ze wil doen of dat ik ze wil denken, of omdat ze steeds weer door mij gedaan willen worden en steeds weer door mij gedacht willen worden. Als je je dat echt afvraagt kan het een nare vraag zijn omdat je merkt dat er bepaalde gebieden in je leven zijn waarin je onvrij bent. Smartelijk en gekweld onvrij bent zonder dat je daar direct een oplossing voor weet.

Daarover wil ik praten en ik hoop daar meer duidelijkheid over te scheppen. Ik hoop aan te kunnen geven wat wegen zijn om tot een grotere vrijheid te komen en wat voor belemmeringen en problemen je kunt tegenkomen als je die weg gaat.

Eerst wil ik iets zeggen over wat ik een heel belangrijk punt vind. In Nederland zijn we erg besmet – niet alleen in Nederland overigens – met het zondebesef, het principe van zonde. Het zit er diep in dat zonde slecht is. Dat wat slecht is moet eigenlijk geheim blijven en het is vaak al alleen om die reden heel erg moeilijk om het onderwerp dat ik wil bespreken onder ogen te zien en nader te onderzoeken.

Wat mij trof toen ik Hebreeuws begon te leren – ik studeer nu 20 jaar Hebreeuws en Hebreeuwse geschriften – was dat het woord dat meestal door „zonde‟ wordt vertaald, net als in het Grieks, op de keeper beschouwd „ernaast zitten‟ betekent. Dat is iets heel anders dan falen of zondigen. Het wordt wel vergeleken met de pijl en de roos waar een boogschutter op schiet, als de boogschutter niet goed oplet of niet gedreven genoeg is komt de pijl net naast de roos trillend vast te zitten. Het is dat beeld dat wij kennen als wij het over misslag of misstap hebben en feitelijk zou er in veel vertalingen veel beter misslag of misstap kunnen staan dan zonde. En dan vind ik het heel leuk om te zien hoe er in het traditionele Jodendom over zonde en over misstap wordt gedacht.