Holisme

Auteur•Hans Korteweg

Holisme is een verzamelbegrip, een kreet. Onder de vlag van ‘holisme’ wil ik een lezing houden.

Over het thema ‘heelheid’ heb ik de afgelopen jaren veel gestudeerd. Ik heb samen met mijn vriend en maat Jaap Voigt het boek Helen of Delen geschreven, het gaat over transformatie van mens en organisatie. In dat boek maken we een opbouw, waarbij wij uitgaan van processen van groei en ontwikkeling binnen het individu en kijken we in hoeverre die processen toepasbaar zijn op grotere gehelen. In hoeverre de wetten van groei en ontwikkeling die zich in de mens afspelen, van toepas-sing zijn op een organisatie of een bedrijf of een collectiviteit. Eén van de grondstellingen aan het begin van het boek is, dat het gevolg van veel vervreemding die mensen ervaren in deze tijd is, dat mensen niet meer de relatie kunnen leggen tussen hun persoonlijke ontwikkeling, hun persoonlijke groei en datgene wat ze doen in hun dagelijks bestaan. Daartussen zit een hele grote kloof. Er zijn deelgebieden waar mensen aan deelnemen, maar die deelgebieden kunnen ze niet samenbrengen in een heelheid. En dat, terwijl ze verder gaan in die deelgebieden – en ze soms zelfs veel succes hebben in een deelgebied – op de bodem van de psyche, op de bodem van de ziel, grote radeloos-heid ontstaat, omdat de verschillende delen niet bij elkaar te brengen zijn, of schijnbaar niet bij elkaar te brengen zijn. We geven in ons boek een aantal oplossingen, richtingen zoals wij die zien. Uit het boek zal ik straks een klein stukje voorlezen.

Afgelopen week is een boek verschenen dat ik samen met mijn vrouw heb geschreven, en dat boek gaat over de verbinding tussen wat je ‘de aarde’ en ‘de hemel’ zou kunnen noemen. Tussen de grond (letterlijk) van het bestaan, de gevoelens, het lichamelijk zijn aan de ene kant en de verbinding met je bezieling, met je inspiratie en je intuïtie aan de andere kant. Twee gebieden die in ons westerse bestaan heel erg ver uit elkaar kunnen worden getrokken, wat tot grote smart, tot grote neurose kan leiden.

Tussen deze twee boeken zal een deel van mijn verhaal zich afspelen en ik zal proberen tussen die verschillende gebieden een verbinding te maken.

Ik ben eens nagegaan waar ik het woord ‘holisme’ van ken. Toen herinnerde ik me, dat ik, toen ik een jaar of 15 was, een boek kocht van Dane Rullart. In dat boek kwam ik op een bepaald moment een hoofdstuk tegen over holisme, en daarin werd geschreven over een Zuid-Afrikaanse generaal, Jan Smuts. Deze generaal is de eerste persoon die het begrip ‘holisme’ heeft beschreven (in 1926) in een boek getiteld: Holisme en revolutie.