Alchemie

Auteur•Hans Korteweg

Verhalen over alchemisten zijn bijna zonder uitzondering verhalen over voornamelijk mannen, die zich met een grote koortsachtigheid hebben afgesloten van de wereld, en die bijna bezeten bezig zijn om te proberen van lood goud te maken. Die daarvoor bijna alles opofferden, als junkies, maar dan met een groot helder wit licht voor ogen. Ze hebben alles te grabbel gegooid en sterven in de verhalen meestal op een ellendige manier. Een enkele keer werd gesuggereerd dat iemand toch de steen der wijzen had gevonden, of het eeuwige elixer, of het perpetuum mobile.

Het is me duidelijk geworden, dat de ware alchemist in feite nooit bezig is geweest een wondermiddel te zoeken – iets waarmee hij een wonder kon verrichten in de wereld buiten zich. Maar dat, om het compact samen te vatten, de echte alchemist deel was van het proces dat hij trachtte te bewerkstelligen. Hij is nooit buitenstaander. Hij gaat door zijn eigen weerstand, angst, onmacht heen. En terwijl hij daar doorheen gaat, en meditatief en actief bezig is, is hij tegelijkertijd bezig met de wereld.

Het is onmogelijk dat een alchemist een medicijn uitvindt, dat hij toedient aan een zieke en dat daardoor de ziekte geneest. Neen, de alchemist gaat zelf volledig in de ziekte, wordt geheel ziek, en in de heling die hij daarin vindt – en dat is dus een enorm risico – ontdekt hij dat de ziekte niet alleen van mij of van jou is, maar dat die de gehele tijdruimtelijkheid doordringt, en eigen is aan het aardse bestaan.

Over de betekenis van het woord alchemie is men het niet eens. Wel is het zeker dat alchemie al minstens tweeduizend jaar beoefend is, en dat uit de alchemie veel andere wetenschappen zijn voortgekomen. Je kunt ook zeggen dat het “al” verloren is gegaan en de “chemie” overgebleven.