Overgangstijd

Auteur•Hans Korteweg

Het is een interessant thema dat vanavond aan de orde komt. Ik zal een stukje voorlezen:

We leven in een overgangstijd. Op veel van wat er in deze tijd gebeurt, kunnen we geen invloed uitoefenen. Maar we kunnen wel degelijk heel veel doen.

Daarover wil ik het in deze lezing hebben.

We hebben om te beginnen het vermogen om voor onszelf de keuze te maken tussen gevangenschap en vrijheid. Niemand bepaalt voor ons of we wel of niet creatief, liefdevol en waarheidsgetrouw kunnen zijn. Dat doen we of doen we niet. En als we het niet doen gaan we ons na enige tijd benauwd en opgesloten voelen. Ons bestaan wordt een gevangenis en van de gevangenis zijn we zowel de gevangene als de cipier. Wij weten in ons hart dat de argumenten om in de tredmolen te blijven drogredenen zijn. En we weten dat het gevangenisbestaan niet alleen onbevredigend is maar ook uiterst onaangename consequenties heeft voor onszelf en anderen. In het klein en in het groot. De zwarte longen van de roker, de eenzaamheid van de machthebber, het broeikaseffect, de kredietcrisis. Alles wat tegen het leven ingaat, leidt tot negatieve consequenties. Aan alles wat voortkomt uit egoïstische motieven hangt in het verborgene een prijskaartje. Die rekening moet eens betaald worden. Daar is geen ontkomen aan. Dat is geen doemdenken, zo zit het bestaan in elkaar. Mijn lezing gaat over dezelfde staat van gevangenis maar vooral gaat hij over de weg uit gevangenschap en over het liefdeswerk in vrijheid.

Dit is op zich al een lezing. Als een kleurplaat die je alleen nog hoeft in te kleuren. En dan moet ik waarschijnlijk antwoorden geven op de eventuele bezwaren die er in jullie of in sommigen van jullie leven en dan heb je een echte lezing.

Daar ga ik nu op in.

Ruim 30 jaar geleden kreeg ik van een vriend het boek “Still life with Woodpecker” In dat boek trof mij de uitspraak: “Het is nooit te laat om een gelukkige kindertijd te hebben”. Ik vind dat een fantastisch goede uitspraak omdat het zicht geeft, meteen, op de creatieve vermogens van de mens. En dat niets vaststaat. Daar wil ik het vanavond ook over hebben. Ik citeer een stuk uit dat boek, een stuk dat goed aansluit bij dat waar ik nu over wil spreken:

Het was het laatste kwart van de twintigste eeuw. Een tijd waarin de westerse beschaving in verval raakte. Dit gebeurde zo snel dat je er wel verontrust door moest raken en tegelijk zo langzaam dat het geen echte opwinding veroorzaakte. Een groot deel van de wereld zat op het puntje van zijn stoel, een steeds duurder wordende theaterstoel en wachtte in allerlei combinaties van afgrijzen, hoop en verveling op iets wat werkelijk ernstig zou worden. Het kon niet anders of iets werkelijk ernstigs zou spoedig plaatsvinden. Het hele collectieve onbewuste kon het wat dat betreft toch niet mis hebben? Maar wat zou het zijn en zou het apocalyptisch zijn of juist een totale vernieuwing? Een remedie voor kanker of een kernexplosie? Een verandering in het weer of een verandering in de zee? Aardbevingen in Californië, Arabieren die zich meester maken van de effectenbeurs, leven ontwikkelen in een laboratorium of een vliegende schotel op het gazon van het Witte Huis; wat zou het zijn? Kreeg de Mona Lisa een snor, zou de dollar zakken?