We hebben regeneratieve landbouw nodig, geen geo-engineering.

De ‘quick fix’-mentaliteit achter geo-engineering moet worden getransformeerd naar een die een bescheiden partnerschap met de natuur zoekt als we klimaatverandering willen aanpakken.

Geo-engineering kwam in het nieuws nadat de Amerikaanse National Research Council een voorstel had goedgekeurd om de planeet te omhullen met een laag sulfaat aerosolen om de zonnestraling te verminderen en de atmosfeer te koelen. Het voorstel is breed bekritiseerd vanwege mogelijke onbedoelde gevolgen, zoals aantasting van de ozonlaag, verzuring van de oceaan en verminderde regenval in de tropen. Misschien nog verontrustender is dat geo-engineering een technologische aanpak is die het economische en industriële systeem dat de klimaatverandering veroorzaakt onaangetast laat.

De mentaliteit achter geo-engineering staat in schril contrast met een opkomende ecologische, systeembenadering die vorm krijgt in de ‘regeneratieve’ landbouw. Meer dan alleen als een alternatieve strategie, vertegenwoordigt regeneratieve landbouw een fundamentele verschuiving in onze relatie met de natuur.

Regeneratieve landbouw omvat een reeks technieken die de bodem opnieuw opbouwen en daarbij koolstof vastleggen. Meestal worden bodembedekkende gewassen en vaste planten gebruikt zodat kale grond niet wordt blootgesteld, en dieren kunnen grazen op een manier die het grazen van dieren in de vrije natuur nabootst. Regeneratieve landbouw biedt ook ecologische voordelen die veel verder gaan dan koolstofopslag: het stopt bodemerosie, remineraliseert de bodem, beschermt de zuiverheid van het grondwater, en vermindert de schadelijke afvoer van pesticiden en kunstmest.

Maar deze methoden zijn traag, duur en onpraktisch om een ​​groeiende bevolking te voeden, toch?

Klopt niet. Hoewel uitgebreide statistieken moeilijk te verkrijgen zijn, overtreffen de opbrengsten van regeneratieve methoden vaak de conventionele opbrengsten.

(Informeer u over de situatie in Nederland op de site van de Wageningen Universiteit. Landbouw van de toekomst volgens de Wageningen Universiteit)

Aangezien deze methoden goede grond opleveren, onkruid verdringen en vocht vasthouden, kan de toevoeging van kunstmest en herbiciden worden verminderd of volledig worden geëlimineerd, wat resulteert in hogere winsten voor boeren.

Met de “no-till-methode”, (landbouw zonder te ploegen), worden zaden direct met specialistische beplantingsapparatuur in onbewerkte grond gezaaid. Het oogstrestant van voorgaande seizoenen blijft op het veld liggen om te decomposteren en de bovenste bodemlaag te beschermen. Door deze methode wordt het vocht in de bodem beter vastgehouden en is zowel de biodiversiteit als de potentiële oogst groter. Kortom, deze nieuwe methode biedt veel voordelen ten opzichte van traditionele landbouwtechnieken.

De methode is vooral populair in de VS, Brazilië en Australië; regio’s met een overvloed aan land en grootschalige boerderijen. No-till is uitermate geschikt voor een droog klimaat, omdat die methodiek het vocht in de bodem beter vasthoudt. No-till-methoden kunnen jaarlijks tot wel koolstof 2,5 ton koolstof per hectare vasthouden. Alleen al in de VS kan dat neerkomen op bijna een kwart van de huidige uitstoot.

De schattingen van de totale potentiële impact lopen uiteen. Rattan Lal van de Ohio State University stelt dat verwoestijnde en anderszins aangetaste bodems tot 3 miljard ton koolstof per jaar kunnen vasthouden, (is gelijk aan 11 miljard ton CO2, of bijna een derde van de huidige uitstoot). Andere experts voorzien nog meer mogelijkheden. Volgens onderzoek van het Rodale Institute zouden organische regeneratieve technieken die op gecultiveerd land worden toegepast, als ze universeel worden ingesteld, meer dan 40% van de wereldwijde uitstoot kunnen compenseren, terwijl ze op weilanden 71% kunnen compenseren.

Dat komt neer op een CO2-reductie op het land van meer dan 100% van de huidige uitstoot – en dat omvat niet eens herbebossing en bebossing, die volgens het ‘Intergovernmental Panel on Climate Change’ in Amerika nog eens 10-15% kunnen compenseren. Dit is natuurlijk geen vergunning om een ​​infrastructuur voor fossiele brandstoffen in stand te houden, aangezien er uiteindelijk een limiet is aan de hoeveelheid koolstof die bodem en biomassa kunnen opslaan. 

Werken met de natuur
Gegeven het feit dat ze zelfs uit puur commerciële overwegingen beter zijn, waarom hebben regeneratieve toepassingen zich dan niet sneller verspreid? Een reactie die vaak door boeren zelf wordt gegeven is dat ‘mensen traag veranderen’. Misschien is dat zo, maar in dit geval is er meer aan de orde. Regeneratieve landbouw gaat over meer dan een verschuiving van toepassingen. Het is ook een verschuiving in paradigma, en in onze fundamentele relatie tot de natuur, in vergelijking met geo-engineering.

Ten eerste probeert regeneratieve landbouw de natuur ‘na te bootsen’ en niet te domineren. Zoals Ray Archuleta, bodemgezondheidsspecialist bij de USDA, het verwoordt: “We willen afstand doen van de controle over de landbouw. We zouden moeten boeren naar het voorbeeld van de natuur. Geo-engineering daarentegen probeert onze eeuwenlange overheersing van de natuur naar een nieuw uiterste te forceren, waardoor de hele planeet een object van manipulatie wordt”.

Ten tweede wijkt regeneratieve landbouw af van het lineaire denken en van de beheersing van variabelen door middel van mechanische en chemische middelen. Het waardeert de diversiteit van polyculturen, waarin dieren en planten een complex, symbiotisch en robuust systeem vormen.

(Polycultuur is bijvoorbeeld een vorm van landbouw waarbij meerdere gewassen op hetzelfde stuk land worden verbouwd. Het bootst de diversiteit van natuurlijke ecosystemen na ,en vermijdt grote percelen met slechts één gewas, wat ook wel monocultuur wordt genoemd.)

Geo-engineering negeert daarentegen de wet van onbedoelde gevolgen die elke poging om een ​​zeer niet-lineair systeem te ontwikkelen, teistert. Het illustreert lineair denken: als de atmosfeer te warm is, voeg dan een koelfactor toe. Maar wie weet wat er dan gaat gebeuren?

Ten derde probeert regeneratieve landbouw de diepe basis van ecologische gezondheid aan te pakken: de bodem. Het ziet te lage vruchtbaarheid, en afvoer van vruchtbare grond door water en andere problemen als symptomen, niet als het kernprobleem. Geo-engineering leidt tot opwarming van de aarde, terwijl de oorzaak onaangetast blijft.

Met regeneratieve biologische landbouw kunnen we de gezondheid van onze bodem herstellen en tegelijkertijd voedsel verbouwen dat gezonder is voor ons en de planeet’

Er is geen snelle oplossing
In tegenstelling tot de beoogde snelle oplossing van geo-engineering, kan regeneratieve landbouw niet op grote schaal worden geïmplementeerd zonder diepgaande culturele veranderingen. We moeten ons afkeren van een houding van natuur-als-technisch-object naar een van bescheiden partnerschap. Waar geo-engineering een globale oplossing is die de logica van centralisatie en de economie van globalisme voedt, is regeneratie van bodem en bossen fundamenteel lokaal: bos voor bos, boerderij voor boerderij. Dit zijn geen generieke oplossingen, omdat de eisen van de grond voor elke plaats uniek zijn. Het is niet verwonderlijk dat ze doorgaans arbeidsintensiever zijn dan conventionele toepassingen, omdat ze een directe, intieme relatie met het land vereisen.

Uiteindelijk daagt klimaatverandering ons uit om onze langdurige scheiding van de natuur te heroverwegen, waarin we denken dat we eindeloos een weg kunnen vinden uit de schade die we hebben veroorzaakt. Het roept ons terug naar onze ‘biofilie’, onze liefde voor de natuur en voor het leven, naar ons verlangen om voor alle wezens te zorgen, en of ze nu wel of niet de hoeveelheid broeikasgassen laten stijgen of dalen.

Geo-engineering is, afgezien van de catastrofale risico’s ervan, een poging om die roep te vermijden, om de mentaliteit van dominantie en controle uit te breiden tot nieuwe uitersten, en om een economie van overconsumptie nog een paar jaar langer te laten duren.

Het is tijd om verliefd te worden op het land, op de grond en de bomen, om hun vernietiging te stoppen en om hun herstel te dienen. Het wordt tijd dat het landbouwbeleid en de landbouwpraktijk in overeenstemming worden gebracht met regeneratie.

Regeneratieve landbouw – een oplossing voor klimaatverandering?
De regeneratieve landbouw heeft de afgelopen jaren echt aan kracht gewonnen. Het omvat landbouwmethoden en -technologieën die koolstof opslaan, de bodem nieuw leven inblazen en het milieu in de omgeving verbeteren. Voorstanders van het voorstel beweren dat het talrijke voordelen biedt voor zowel landbouwers als het milieu.

Het gaat hierbij onder meer om het beschermen van de bovengrond tegen erosie en uitputting, het actief verbeteren van de kwaliteit, het opslaan van het grootste deel van door de mens uitgestoten broeikasgassen, het leveren van voedingsstoffen met zeer weinig externe input, het produceren van hoge opbrengsten, het bevorderen van gezonde gewassen die onkruid- en ongediertevrij zijn, het verbeteren van de menselijke gezondheid en het verhogen van de winsten voor de boeren. ‘Met regeneratieve biologische landbouw kunnen we de gezondheid van onze bodem herstellen en tegelijkertijd voedsel verbouwen dat gezonder is voor ons en de planeet’, zegt Jeff Moyer, de directeur van het Rodale Instituut. (Engelstalige website).

De regeneratieve landbouw heeft de afgelopen jaren echt aan kracht gewonnen.

Vertaling: Hansjelle Dijkstra