Verdringing

Auteur•Hans Korteweg

Ik wil praten over een onderwerp waar ieder individu mee te maken heeft en problemen mee heeft. Tegelijkertijd is het ook een onderwerp dat te maken heeft met problemen en vragen van grote groepen mensen. Dus dit thema is niet alleen een individueel psychisch probleem, het is ook een sociaal probleem dat mensen en groepen mensen betreft. Mijn invalshoek is steeds weer om binnen te komen vanuit het psychische, vanuit het persoonlijke. Daar wil ik eerst iets over vertellen en van daaruit kunnen we het doorvertalen naar het sociale. Het is een onderwerp dat me zeer na aan het hart ligt. Het is een van mijn levensthema’s, eigenlijk al vanaf het moment dat ik bewust begon te kiezen, bewust begon mijn eigen leven in te richten. Ik zal er nu maar een klein gedeelte van behandelen. Als je meer wilt weten: over de hoofdlijnen heb ik samen met Jaap Voigt een boek geschreven: Helen of Delen – transformatie van mens en organisatie. Uit de ondertitel blijkt dat ons zeer ter harte gaat hetgeen er met de persoon gebeurt en op een groter vlak ook met groepen, bedrijven, grote organismen, met landen, mogelijk zelfs met de hele wereld. Dat het daarom zo ontzettend belangrijk is dat er in deze tijd meer en meer mensen wakker worden en zien dat de persoon die zij zijn en hetgeen zij kiezen, verstrekkende gevolgen heeft voor de groep, het be-drijf waarvan ze deel uit maken.

HET PROCRUSTUSBED.

Ik begin met een kort verhaal uit een Griekse mythe dat me te binnen schoot toen ik deze lezing aan het voorbereiden was. Ik vind dat in dit verhaal duidelijk wordt weergegeven waar het om gaat. De mythe gaat over de held Theseus. Als je naar zo’n mythe luistert, wil ik je vragen je voor te stellen dat jij de held bent. Theseus gaat op zoektocht en krijgt daarbij veel ellende, monsters en kwaden tegenover zich. Op een be-paald moment komt hij bij een vorst, een vriendelijke man. Die onthaalt hem en vraagt hem binnen te komen. Maar je voelt dat er een luguber tintje aan zit en dat er iets misgaat. De vorst geeft hem te eten en ‘s avonds komt het moment van naar bed gaan. De vorst, Procrustus genaamd, leidt hem naar boven in het kasteel, naar de slaapkamer. Hij begint onderweg in de gang al te giechelen. En Theseus voelt dat het mis gaat en legt zijn hand op z’n zwaard. Dan blijkt dat Procrustus in die slaapkamer een bed heeft staan, het zogenaamde Procrustusbed. Elke gast die bij hem op bezoek komt, legt hij op dat bed. En dan heeft hij de merkwaardige gewoonte om te zeggen: “Jij moet in dat bed passen.” Niet: “Het bed moet bij jou passen.” Dus als een gast te klein is rekt hij hem net zo lang uit totdat hij in het bed past. Is daarentegen een gast te groot, dan snijdt hij hem onder en boven wat bij totdat hij erin past. Wat doet de held Theseus? Hij legt Procrustus in het bed. Procrustus past niet en Theseus snijdt zijn kop en zijn voeten eraf en vervolgt zijn reis.