De symboliek van sprookjes

Auteur•Hans Korteweg

De symboliek van de sprookjes. Ik heb mijn sprookjesboeken weer uit de kast gehaald. Deze sprookjesboeken zijn precies zo oud als ik ben. Die kreeg mijn moeder toen ik geboren werd. Nog steeds zijn het lievelingsboeken van me (die een ereplaatsje hebben tussen de sprookjesboeken): de sprookjes van Grimm in de onvergetelijke uitvoering van Anton Pieck die zulke huiveringwekkend afbeeldingen maakte.

Ik keek ze vandaag weer eens in en herinnerde me opeens hoe ik als kind van sommige platen echt heel bang was. Bijvoorbeeld van die reus die omlaag tuimelt…, ècht bang was ik daarvan. Wat ik dan ook een hele enge vond – en dat kun je je misschien wel voorstellen als je zelf even kind wordt -, is de reus die door dat deurtje kijkt. Ik zou hem wel heel groot willen projecteren, want dan begrijp je het beter. Hij kijkt dus door dat deurtje. En wat heb ik als kind nou gedaan? Ik heb zijn ogen uitgeprikt – dat is het wapen van een kind -, ik heb de schaar gepakt en ik heb zijn ogen uitgeprikt. De reus werd daardoor toch iets minder gevaarlijk. En ik zag, tot mijn verbazing, dat ik ook de vallende reus nog een enkele speldenprik heb meegegeven: tak! Dat ik ook dàt heb gedaan om hem te tonen dat ik niet bang van hem was. Wat ik natuurlijk wèl was. Wat het meeste indruk maakte, waren vooral die ogen van die reus, en andere Anton Pieck-monsters die erin staan. Er staan nog een paar andere platen in, weer met die speldenprikgaatjes erin, waaraan je kunt zien dat dit kind er erg van geschrokken was.

De sprookjes heb ik van mijn vroegste herinnering af gehoord. Mijn moeder heeft ze me voorgelezen. En ik ben ze zelf gaan lezen. Dus ik weet ook niet meer waar mijn moeder ze me nou voorlas, of waar ik ze zelf ben gaan lezen. Dat is in elkaar overgegaan. Feitelijk ben ik ze mijn leven lang blijven lezen en ben ik gaandeweg, in mijn ontwikkeling, daarin meegegroeid. Eerst waren ze puur een deel van mij, waarbij ik lievelingssprookjes had waarop ik mee vibreerde en ik me bij bepaalde figuren meer met die figuren verbond. Zo waren er dus ook andere sprookjes die me minder zeiden. Gaandeweg ben ik er met mijn bewustzijn bij gekomen, ben ik dus betekenissen gaan zien. En als het ware ook een toeschouwer geworden van die jongen, van het kind, van de man, die een relatie aangaat met dat sprookje. Waardoor ik ben gaan zien: wat is het nou dat mij zo boeit in zo’n sprookje?