De tocht door de woestijn: in de leegte zijn

Auteur•Hans Korteweg

Ik heb besloten om een aantal lezingen over de bijbel te houden, omdat ik vaak merk, dat mensen vanuit het verleden een heel groot verzet hebben tegen het boek en de verhalen eruit. De verhalen uit de bijbel worden gekoppeld aan: “Dit moet, dat mag niet, dit mag eventueel wel.” Verzet tegen dogma’s en rituelen die bij mensen zoveel aversie oproepen, zodra je het woord ‘bijbel’ noemt. Ellenlange preken, waarbij je nog ternauwernood een pepermuntje naar binnen krijgt. Zodra je het woord ‘bijbel’ ook maar nòemt, worden mensen terstond razend.

Dat boek, die bijbel, is voor mij van een grote rijkdom, waar prachtige verhalen in staan die voor mij in mijn leven steeds meer zijn gaan betekenen. Die verhalen zijn steeds meer een innerlijke betekenis gaan krijgen. Bij sommige verhalen ben ik mij thuis gaan voelen en er zijn andere waar ik me nooit bij heb thuis gevoeld en die ik ook nooit zal begrijpen. Een boek als Leviticus bijvoorbeeld zegt me niets, daar begeef ik mij niet in; misschien is daar een bepaalde wijsheid of een andere richting voor nodig.

De bijbel is voor mij een bron die mij van jongs af aan is aangereikt. Toen ik heel klein was, las mijn moeder mij voor uit de bijbel en ook sprookjes en mythen – het was voor mij precies hetzelfde. Mijn moeder was helemaal niet christelijk. Ik keek vandaag hun huwelijksbijbel in en ik zag dat zij belijdenis heeft gedaan, want anders mocht zij niet met mijn vader trouwen. Mijn vader had belijdenis gedaan in de Hervormde Kerk, terwijl hij eigenlijk uit een gereformeerd nest kwam. Het was als het ware het grootste compromis wat mogelijk was. Mijn moeder was dus helemaal niet christelijk, ze was eigenlijk een heiden. Alleen, ze hield van de bijbel. Het is misschien een beetje raar om dat te zeggen, maar het zit wel in die toon van mij: het is ook in naam van mijn moeder dat ik deze lezing houd.

Ik moet mijn emotie nu wat bedwingen omdat ik graag wil doorvertellen, maar mijn moeder is een paar dagen geleden gestorven en ik heb haar vanmorgen begraven. Ik dacht: “Ik kan die lezing nu afzeggen en ik kan hem door laten gaan.” Maar ik houd ook van die vrouw en van datgene wat ze me gegeven heeft. Datgene wat ik ontvangen heb, wil ik ook graag op die manier teruggeven.