…voor inspiratie, levenswijsheid en bezinning

Posts Tagged ‘gezond eten’

Het holistisch begrijpen van de voeding –  geestelijke individuatie

Om de voeding en de innerlijke betekenis van het eten op een holistische manier te begrijpen, kan de aandacht op de ontwikkeling van het Ik-bewustzijn van de mens worden gericht.  Het Ik-bewustzijn is het bewustzijn van een Zelf of van een hoger, niet-materieel en dus geestelijk bestaan.  Dit Ik-zelf kan de diepte van de innerlijke natuur van de mens in zijn groeiende ontwikkeling en zijn groeiende mogelijkheden raken.  Dit Ik-zelf is dat deel dat in staat is om het mens-zijn over alle begrenzingen heen te verheffen en de ontwikkeling van het leven bevordert in de zin van verruimingen en opbouwende mogelijkheden.

Omdat er tegenwoordig heel weinig gezocht wordt naar de geestelijke kant van het leven, wordt ook het voedingsvraagstuk vanuit een zeer intellectuele interpretatie beantwoord.  Dat leidt ertoe dat de waarde van het voedsel niet zozeer gezien wordt in de werkelijke mogelijkheden die in haar verborgen zijn.  De voeding draagt echter nog talrijke onontdekte  geheimen in zich.

Een holistische benadering van de voeding blijft niet stilstaan bij de fysische voedingssubstantie, maar betrekt er ook de menselijke natuur met haar kennis en haar relatiemogelijkheden bij, want de mens ontmoet nu eenmaal de fysische kant van het voedsel zoals bijvoorbeeld de mineralen, vetten, koolhydraten en proteïnen, maar hij ontmoet deze echter niet enkel in de uiterlijke werkelijkheid, maar ook op een zielsniveau en op een geestelijk niveau. Een holistische of integrale voedingsbenadering bekijkt daarom de fysische kant, die het meest zichtbaar en het gemakkelijkst te herkennen is, in het licht van de ontmoeting met een bewustzijn van een existentieel ziels- en geestelijk leven.

In de laatste decennia werd in de meeste voedingsleren de uitspraak “de mens is wat hij eet” als basisregel onderwezen.  De volgende manier van kijken leidt nu echter tot een andere zienswijze en men zou dit leidmotief ongeveer als volgt kunnen veranderen:  “de mens is zoals hij met de voeding in relatie treedt”, want niemand kan zich gelukkig en tevreden eten.  De voeding bezit niet enkel één kant, maar openbaart vele aspecten. Ze neemt in het leven van de mens een geheimzinnige, buitengewoon belangrijke en centrale plaats in. Leert men stap voor stap de vele fysische alsook metafysische aspecten en daarmee dus de diepe inhouden van de voeding kennen, dan is dit een rijpingsproces, waardoor men ook in zijn persoonlijkheidsontwikkeling op een integrale manier groeit.  Een dieper en rijker innerlijk beleven of een groei in het gevoelsleven vertoont zich, een gevoelsleven dat zich als een vreugdevolle   en tegelijk fijnzinnige gewaarwording verkondigt, wordt binnenin de menselijke ziel geboren. Voeding heeft niet enkel een fysische maar ook een metafysische dimensie.

Elke menselijke ziel zoekt naar een tevredenheid in het aardse leven en daar bovenop naar een soort van positieve erkenning en bevestiging van zijn kennis, zijn inspanningen en ervaringen. In het verborgene heeft iedereen een diep verlangen naar waarheidsgevoelens en dit wel heel in het bijzonder op alle  gebieden die hem direct aangaan.  Zo zoeken veel mensen op het gebied van de voeding naar juistheid, zingeving, gezondheid en ethiek. Maar de uiterlijke voedingsprincipes alsook de uiterlijke ervaringen, bijvoorbeeld of iets goed smaakt of niet goed smaakt, kunnen op de vraag naar de zin en betekenis

Wanneer een mens zich verder ontwikkelt door zaken te bestuderen en te doorgronden, door  te zoeken naar inzichten,  door interesses uit te breiden, door in relatie te treden en eventueel door meditatieve verdieping in het leven, dan zal hij ook het voedsel, dat hem in zijn streven ondersteunt,  nauwgezet uitkiezen.  De studie van zo een belangrijk  levensgebied, zoals dat van de voeding, vereist zeer veel opmerkzaamheid, onderscheidingsvermogen, kennis en  inlevingsvermogen en bovendien een bewustzijn voor de manier waarop de ontmoeting tussen de natuur en de mens plaatsvindt.  Stap voor stap zal men inzicht na inzicht verwerven en beter vertrouwd raken met enkele geheimen.  Men zal steeds opnieuw tot nieuwe dimensies van begrijpen komen. En dan zal ooit het ogenblik komen waarop men duidelijk een gewaarwording van iets veel diepers in de ziel bespeurt en men zal dan zelfs bemerken dat met het fysisch opnemen van voedsel ook een directe ontmoeting op ziels- en geestelijk vlak plaatsvindt.

Het leven heeft echter zeer veel verschijnings- en uitdrukkingsvormen. Zo bestaan er ook zeer veel voedingsleren, die compleet verschillende ideeën in zich dragen. De macrobiotiek, een holistische  leer uit Japan, is ook in het Westen zeer bekend geworden.  De aanhangers van deze richting laten in de eerste plaats enkel gekookt voedsel toe. Rauw fruit en salade worden enkel met mate en rekening houdend met een volledig voedingsplan gegeten. Wie zich in de literatuur van de oosterse macrobiotische voedingsleer verdiept, zal veel verbazingwekkende samenhangen en waarheden vinden. Het antwoord echter op de diepste vraag in zijn ziel, namelijk de vraag hoe hij zelf de ontmoeting met de natuur en met datgene wat hij eet, vorm geeft, zal hij in een vastgelegde voedingsleer niet vinden.

Een grote tegenstelling met de macrobiotiek vindt men bijvoorbeeld in het rauwkostdieet. Dit wordt tegenwoordig misschien niet meer zo intensief, maar toch nog vrij ruim verspreid en door de meest uiteenlopende voedingstherapeuten verdedigd. Zij raden bijvoorbeeld aan dat het voedsel absoluut in haar natuurlijke toestand, dus rauw, moet worden gegeten.  Zeer veel  en uiteenlopende redenen worden hiervoor aangegeven.  Leest men in de diverse boeken over rauwkost, dan zal men op basis van dit eerder materiële begrijpen van de natuur vele rationele verklaringen vinden.  Bij het bekijken van de verschillende voedingsvormen stelt zich echter de serieuze vraag, wie men nu dient te geloven, want uiteindelijk moet men tot een beslissing komen, wat men zou moeten of zou mogen eten.

Het doel van deze uiteenzettingen over het holistisch begrijpen van de voeding zal pas duidelijker en begrepen worden wanneer men niet enkel en alleen vertrekt vanuit de voeding en vanuit een materieel begrip van het voedingsmiddel, maar het menselijke creatieve of scheppende vermogen in het midden van de beschouwing plaatst.  De rijpheid van de mens wordt bepaald door zijn inzichtsvermogen, door zijn toewijdingsvermogen en uiteindelijk ook door zijn liefdesbekwaamheid.  Vindt deze eigen, actieve weg tot inzicht, tot liefde en overgave niet plaats, dan wordt een leer enkel als een dogma, als iets uiterlijks begrepen en gepraktiseerd. Men heeft zeer veel kracht en zelfstandigheid nodig om een hart te ontwikkelen dat vrij is van uiterlijke stellingen en richtlijnen alsook om het op langere termijn  te behouden.  Het holistisch begrijpen is in ieder geval enkel mogelijk wanneer men de geest van de mens en zijn zielsleven of zijn bewustzijnsmogelijkheden als reële dimensies en mogelijkheden tot ontplooiing brengt.

Het wetenschappelijk onderzoek van de laatste decennia heeft de mensheid veel kennis en succes gebracht.  Het onderzoek naar de voeding en naar de fysiologie van de vertering vormt een onderdeel dat in een voedingsleer niet mag ontbreken. De ontwikkeling gaat echter steeds verder en ze verovert langzaamaan ook de metafysische horizon. Daardoor breekt bij ieder mens een nieuwe tijdsperiode aan, waarbij hij met de kennis van het stoffelijke alleen geen genoegen kan nemen.  Onontkoombaar rijpen de mogelijkheden om een vakgebied zoals dat van de voeding bijvoorbeeld, op diepere niveaus te begrijpen en daarmee iets integraals, dit betekent een geestelijk, ziels- en lichamelijk leven, te erkennen.

Het ruime gebied van de voeding wordt door veel mensen opgezocht als een mogelijkheid om het leven op een goede manier vorm te geven.  In discussies worden juist de verbetering van de gezondheid en de passende keuze van voedingsmiddelen als kernpunten gekozen. Tot op de dag van vandaag nemen de meeste voedingsleren nog de lichamelijke verbanden als basis. Slechts in weinig teksten vindt men uitgangspunten die wijzen op de samenhang tussen de voeding en het ziels- en geestelijk leven. Daarom zal in dit boek de gedachte vanuit het standpunt van het ontmoetingsleven, dit betekent het zielsleven, worden aangebracht, zodat door de studie van de voeding direct een bewustzijn ontstaat over de manier waarop de mens met iedere maaltijd in een innerlijke uitwisseling treedt met de natuurschepping en de sociale verhoudingen.

Tegenwoordig vindt er een overschrijding plaats van de uiterlijk zichtbare verschijning naar een dimensie die onzichtbaar is, maar die toch reëel voorhanden is en waarvan in het zielsleven reeds vermoedens bestaan. Het zoeken naar inzicht in dit ontmoetingsveld opent een soort van ontwikkeling, die het best met het begrip “geestelijke individuatie” benoemd kan worden. Deze begint wanneer de mens zijn hogere natuur en daarmee de geest als dragende kracht in het leven erkent en van daaruit vertrekt om de verschillende objecten in de wereld steeds objectiever te onderzoeken en te bekijken.  De hier geschreven woorden zullen het hart raken en dragen ertoe bij dat iets onuitgesprokens en fijners achter de zichtbare verschijning, dit betekent achter elk graan, achter elke groente of elk klaargemaakt gerecht, wordt erkend. Want ieder mens draagt geest in zich. Het voedingsmiddel draagt de geest niet bewust in zich. De mens kan echter als geestelijk begaafd individu deze geestelijke kant tot leven wekken. Daarom moet van in het begin worden erkend dat het bij de studie van de voeding niet alleen maar om het aanleren van voedingsrichtlijnen kan gaan, maar dat iets geheimzinnigs in de ziel wordt aangespoord om wakker te worden en op die manier warmte schenkt voor het denken en voor het daaruit resulterende handelen.

De uitspraken in dit boek moeten niet worden opgevat in de zin van een nieuwe voedingsleer. Het boek wil veeleer aan de bestaande kennis over voeding een bijdrage leveren die leidt tot een directe bewustzijnsverruiming, het zoeken naar inzicht en uiteindelijk tot een verhoging van het liefdesvermogen tegenover de natuur. Alle inzichten dienen door een zekere scholing, een intensieve uiteenzetting en door een gedeeltelijk verworven begrip te rijpen. Wanneer men de voeding leert begrijpen, dan zal men het leven op een nieuwe manier ervaren en onnoemelijk dieper, inniger en meer van nabij meeleven met alle voorwaarden van het bestaan. Het bewustzijn, dat geleid wordt door de geest of een Ik-zelf, staat daarbij in het middelpunt van het onderzoek.

Uit: Voeding en de gevende kracht van de mens van Heinz Grill

Mindful eten

Mindful (aandachtig) eten is een techniek die helpt controle te krijgen over je eetgewoontes. Het kan zorgen voor gewichtsverlies, vermindering van overmatig eten en je beter laten voelen. In dit artikel wordt ingegaan op de betekenis van mindful eten, hoe het werkt en wat je nodig hebt om ermee te beginnen.

Wat is mindul eten?
Mindful eten is gebaseerd op de Boeddhistische mindfulness. Mindfulness is een vorm van meditatie die je leert je emoties en fysieke sensaties te herkennen en ermee om te gaan (1234). Het heeft vele aandoeningen behandeld, waaronder eetstoornissen, depressies, angsten en verschillende voedingsgerelateerde problemen (567). Bij mindful eten wordt mindfulness ingezet om volle aandacht te hebben voor je ervaringen, verlangens en fysieke signalen tijdens het eten (8).

De grondslagen van mindful eten:

  • Langzaam eten zonder afleiding.
  • Luisteren naar fysieke hongersignalen en alleen eten tot je vol zit.
  • Onderscheid maken tussen echte honger en ‘eetlokkertjes’.
  • Je zintuigen gebruiken door aandacht te hebben voor kleuren, geuren, geluiden, structuur en smaak.
  • Het omgaan met schuldgevoelens en spanningen rondom het eten.
  • Eten van voeding die je gezondheid ten goede komt.
  • Aandacht hebben voor de effecten van voeding op je gevoel en figuur.
  • Waardering hebben voor je eten.

Deze dingen kunnen ervoor zorgen dat automatische gedachten en reacties vervangen worden door meer bewuste en gezonde reacties (9).

Kortom: Mindful eten is gebaseerd op mindfulness, een vorm van meditatie. Bij mindful eten gaat het om het ontwikkelen van de bewustwording van je ervaringen, lichaamssignalen en gevoelens rondom voeding.

Waarom zou je mindful eten moeten proberen?
In onze snelle maatschappij hebben we dagelijks te maken met een overvloed aan voedingskeuzes. Daarbij zorgen afleidingen zoals televisies, computers en smartphones ervoor dat we minder aandacht hebben voor het eten. Eten is hierdoor een vluchtige bezigheid geworden waar weinig aandacht aan wordt besteed. Dit kan problematisch zijn, omdat het twintig minuten duurt voordat de hersenen doorhebben dat je vol zit. Als je te snel eet, kan het zijn dat het signaal pas aankomt als je al vol zit. Dit komt veelvuldig voor tijdens eetaanvallen. Als je mindful eet, herstel je je aandacht en eet je langzamer, waardoor het eten een bewuste bezigheid wordt, in plaats van dat het op de automatische piloot gebeurt.

Door het herkennen van honger- en verzadingssignalen zal je onderscheid kunnen maken tussen emotionele en echte, fysieke honger (10). Verder zal je je bewuster worden van lokkertjes die je laten eten terwijl je geen echte honger hebt. Door dit te herkennen kun je ruimte creëren tussen deze lokkertjes en jouw reactie daarop. Dit geeft je de tijd en vrijheid om jouw reactie echt te kunnen kiezen.

Kortom: Mindful eten helpt je onderscheid te maken tussen emotie eten en fysieke honger. Het verhoogt tevens je bewustzijn van eetlokkertjes en geeft je de vrijheid om je reactie hierop te kiezen.

Mindful eten en gewichtsverlies
Het is een bekend feit dat de meeste dieetprogramma’s op de lange termijn niet werken. Rond de 85 procent van de mensen met obesitas die gewicht verliezen vallen terug naar hun oude gewicht of komen zelfs meer aan binnen enkele jaren (11). Eetaanvallen, emotie eten, extern eten en reacties op eetzucht zijn gerelateerd aan gewichtstoename na het afvallen (12131415). Chronische blootstelling aan stress kan ook een rol spelen bij overeten en de ontwikkeling van obesitas (1617). Een grote meerderheid van de onderzoekers is in overeenstemming dat mindful eten je kan helpen afvallen door het veranderen van je eetgewoonten en het verminderen van stress (18).

Een zesweekse seminar over mindful eten met obese mensen resulteerde in een gemiddeld gewichtsverlies van 12 kilo. In de volgende drie maanden kwam het gewicht niet terug (19). Door het veranderen van gedachten over voeding, worden de negatieve gevoelens die gepaard gaan met eten vervangen door bewustzijn, verbeterde zelfbeheersing en positieve emoties (17, 20, 21, 22, 23). Wanneer ongewenst eetgedrag wordt herkend, vergroten kansen om op lange termijn de kilo’s weg te houden.

Mindul eten en eetaanvallen
Tijdens een eetaanval wordt, zonder aandacht en beheersing, een grote hoeveelheid voeding in een rap tempo opgegeten (24). Dit wordt in verband gebracht met eetstoornissen en gewichtstoename. Eén onderzoek wees uit dat bijna 70 procent van de mensen met eetaanvallen obesitas hebben (25, 26, 27).

Mindful eten kan erin resulteren dat de frequentie en de hevigheid van eetaanvallen drastisch verlaagd worden (17, 20, 28, 29). Bij een onderzoek werd ondervonden dat een zesweekse groepsinterventie met obese vrouwen de hoeveelheid eetaanvallen omlaagging van vier tot anderhalf keer per week. De hevigheid van elke aanval verminderde eveneens (30).

Kortom: Mindful eten kan eetaanvallen helpen voorkomen. Het kan zowel de frequentie als de hevigheid van de aanvallen verminderen.

Mindful eten en ongezonde eetgewoonten
Naast het feit dat mindful eten effectief is bij de behandeling van eetaanvallen helpt het ook bij de behandeling van:

Emotie eten: Eten als reactie op bepaalde emoties (31).

Extern eten: Eten als reactie op voedingsgerelateerde signalen uit de omgeving, zoals het zien of ruiken van eten (32). Ongezonde eetgewoonten zoals deze zijn de meest voorkomende problemen onder mensen met obesitas. Door middel van mindful eten kan je beter omgaan met deze impulsen. In plaats van het gedachteloos handelen krijg je de regie terug over je responsen.

Kortom: Mindful eten kan veelvoorkomende en ongezonde eetgedragingen als emotie eten en extern eten effectief behandelen.

Het oefenen van mindful eten
Om mindful eten onder de knie te krijgen heb je een aantal oefeningen nodig (33). Veel mensen hebben baat bij het volgen van een seminar, een onlinecursus of een workshop over mindfulness of mindful eten. Er zijn echter simpelere manieren om van start te gaan die ook erg goed kunnen werken.

  • Eet langzamer en werk je maaltijden niet te snel naar binnen.
  • Kauw grondig.
  • Verminder afleidingen door de tv uit te zetten en je telefoon weg te leggen.
  • Eet in stilte.
  • Concentreer je op het gevoel dat de voeding je geeft.
  • Stop met eten als je vol zit.
  • Vraag jezelf af of je echt honger hebt en of het gezond is.

Om te beginnen kan je één maaltijd kiezen waarop je de bovenstaande punten toepast. Wanneer je de smaak te pakken hebt zal het meer als vanzelf gaan. Dan kan je deze gewoontes ook invoeren tijdens  andere maaltijden.

Kortom: Mindful eten vereist oefening. Probeer langzaam te eten, goed te kauwen, afleidingen te verminderen en te stoppen als je vol zit.

Tot slot
Mindful eten is een krachtig middel om controle terug te krijgen op je eetgedrag. Als eerdere conventionele diëten niet hebben gewerkt, zou mindful eten zeker uitkomst kunnen bieden.

www.aHealthylife.nl