…voor inspiratie, levenswijsheid en bezinning

Archive for oktober, 2016

Dezelfde pijn in nieuwe jasjes of vrij zijn in het nu?

In mijn vorige stukje schreef ik over de druk van het dagelijks leven als (stief)moeder van zeven kinderen. Er moet veel en het gaat maar door. En dan is er – on top of it – die rare foute stem op de achtergrond die zegt dat er iets mis is. Dat ik eigenlijk iets anders had moeten zeggen, of dat ik eigenlijk nu iets anders zou moeten doen en dat ik daardoor nu niet in vrede kan zijn. Of dat het juist allemaal aan iets of iemand anders ligt, aan een instantie, aan je partner, aan de situatie, aan je moeder. Zo vertel je jezelf verhaal na verhaal na verhaal, dag in dag uit.

Heel saai, want het houdt nooit op, en het is altijd een herhaling van hetzelfde. Dezelfde pijn en frustratie komt steeds maar voorbij in nieuwe jasjes. Tot je er echt klaar mee bent en bereid bent om jezelf in de ogen te kijken.

Elk moment heb je die kans. Er is maar één antwoord en dat is vrij zijn in het nu. Zodra ik de situatie accepteer zoals hij is, komt er rust. Dat betekent niet (zoals sommige lezers mij schreven) dat je lijdzaam je lot draagt. Het betekent dat je de situatie in eerste instantie accepteert en in tweede instantie er een antwoord op geeft. Dus, 1: als ik moe ben dan verzet ik me daar niet tegen. Ik accepteer zelfs dat ik me rot voel. Die acceptatie zorgt er tegenstrijdig genoeg juist voor dat ik in vrede ben en me goed voel, no matter what. Zo kan ik me tegelijk slecht en goed voelen!  Maar… 2: dat betekent niet dat ik mezelf uitgeput door het leven sleep, ‘omdat dat nou eenmaal de situatie is’. Als ik echt heel erg moe ben dan kan ik daar ook naar handelen door ‘s avonds om acht uur mijn bed in te duiken en zo weer helemaal bij te tanken. Ikzelf ben in charge, want het is aan mij hoe ik met de situatie omga.

Hoe meer ik op deze manier leef, hoe meer stilte er in mijn hoofd komt. Mijn gedachten verliezen hun grip, omdat ze niet meer worden gevoed door gekke verhalen die zich buiten het nu afspelen. In de leegte die ik vreesde (want wie ben ik nou zonder mijn snelle gedachten?) openbaart zich een enorme, eindeloze ruimte. Ruimte voor inspiratie, voor lol met de kinderen, voor echte ontmoetingen en diepe gesprekken en – last but not least – voor de kleine dingen die ik anders niet eens zou opmerken. Hoe minder die achtergrondstem commentaar levert, hoe meer alles tot leven komt. Alles, inclusief mezelf.

Ontmoeting

maritja

Sinds midden september loop ik naar Santiago de Compostela. 

Het is  een reis die ik begonnen ben om persoonlijke redenen.

Mensen vragen me soms ‘waarom’. Want velen die de camino lopen doen dat om een bepaalde reden. Omdat ze een kind hebben verloren of een partner of een baan. Omdat ze ergens vast zijn gelopen.  Ik loop de camino omdat ik op een punt kwam dat ik niet verder kon. Het was op.

Ik heb mijn hele leven, bewust en onbewust geweten dat ik een jongen was, een man was, maar op één of andere manier in het verkeerde lichaam terecht ben gekomen. 

Mijn intentie om deze pelgrimstocht te lopen is niet om ergens een antwoord op te krijgen. Ik wil ‘m lopen vanuit openheid en vertrouwen. Zonder iets te willen begrijpen en zonder iets te willen concretiseren. 

Toch gebeurt er tijdens het lopen iets met me. Komt het door het lopen, of doordat ik andere mensen ontmoet? Of omdat ik mezelf ontmoet in een totaal andere context dan thuis? Waarschijnlijk heeft het allemaal invloed. Maar dat mezelf ontmoeten op reis is een bijzonder iets. Het gebeurt gewoon. En het is ontroerend. 

Ik heb er alle vertrouwen in dat zich, als ik weer thuis ben,  zich vanzelf wel een nieuwe weg  zal openen waarop ik verder kan. 

Waaraan je je vasthoudt

Voor het volgen van ‘de verheven levenswijze’, die gericht is op het meest wezenlijke van je bestaan, dat evenwel onzegbaar en ondenkbaar is, geeft Nyingma meester Longchenpa in zijn ‘Juwelenschip’ een aantal voorwaarden. De verbinding tussen leraar en leerling is er een. De leer, datgene waarin de onverwoordbare essentie wordt voorgeleefd, uitgedrukt en ‘bewaard’, is een andere voorwaarde.

Het boeddhisme kent het begrip Dharma. Dharma is een woord dat breed uitwaaiert met betekenissen. Letterlijk betekent Dharma, ‘datgene waaraan wordt vastgehouden’, afgeleid van de Sanskriet wortel ‘dhr’, ‘vasthouden’. Dharma is volgens deze betekenis ‘de Wet’, zoals de Joodse religie deze kent, of ‘leefregels’. Maar Dharma betekent in het boeddhisme ook ‘werkelijkheid’. En ‘ding’ of ‘gebeurtenis’. Naast deze betekenissen is Dharma ook ‘de leer’ of ‘het onderricht’.

De eenheid van Dharma als werkelijkheid en onderricht wordt uitgedrukt in Longchenpa’s hoofdstuk ‘De leer’ uit zijn ‘Juwelenschip’: ‘Uit het totale veld van ervaring manifesteert zich het niet te lokaliseren domein van de onvervalste werkelijkheid, dat van een immense uitgestrektheid is, vrij van elk maaksel, de hoogst ordenende macht van het universum, die de diepe structuur weergeeft van dat wat is. In dit domein, een immens paleis opgebouwd uit licht, communiceert hij door een onverwoestbaar kennend responderen op te wekken uit het altijd frisse gewaarzijn, zijn eigen oorspronkelijke staat en die van de vijf boeddha’s.’

Wie is de ‘hij’ die volgens dit citaat communiceert ‘door een onverwoestbaar kennend responderen op te wekken’?

‘Luister’, roept Longchenpa telkenmale in zijn tekst. ‘Luister’, en daar staat deze hij in zijn volle glorie voor je. Hij, die nergens vandaan komt en nergens heen gaat, die ongeboren is, geen begin kent en geen einde en die altijd wakker aanwezig is. Hij is het die nu deze woorden leest. Hij communiceert in een lange reeks van incarnaties, Boeddha’s, Patriarchen, Rinpoche’s, Leraren, waarin hij zich volledig manifesteert en waarvan die manifestaties ook worden herkend en erkend door voorgaande generaties incarnaties van dit ‘immens paleis opgebouwd uit licht’.

Dat de incarnatie die hier en nu communiceert in een lange rij staat van andere incarnaties is niet onbelangrijk. Het toont dat de Dharma niet pas gisteren wordt herkend, voorgeleefd en uitgedrukt. De Dharma wordt ‘bewaard’ in een lange rij van volstrekt unieke individuen, die allemaal anders en allemaal dezelfde zijn. Dit geeft de aspirant iets waaraan hij zich kan vasthouden in zijn eenzame zoektocht door dit grondeloze domein van het onzegbare.

De Dharma is niet om aan ‘de grote klok te hangen’, schrijft Longchenpa. De Dharma is er om te zien, horen en ontvangen in kleine groepen gelijkgestemden. Sacrale groepen, die buiten de orde van de instrumentaliteit, een taal bezigen die men eigenlijk alleen in gekkenhuizen hoort. De Dharma is er om te ‘bewaren’, in de dubbele betekenis van dit woord: uit te drukken en voor te leven, maar ook te behoeden en door te geven.

Vijf essenties van de volger van de Weg

Na de vijf essenties van geestelijke leiding te hebben besproken, ligt het voor de hand ons te richten op de vraag wat we van de leerling op het geestelijke pad mogen verwachten. Longchenpa zegt hier in ‘Het Juwelenschip’ in het hoofdstuk ‘De leerling’ het volgende over:

‘In het algemeen moet de aspirant zich verbinden en dient hij te beschikken over een duurzaam zelfvertrouwen, een sterke liefde voor al wat leeft, een standvastig vertrouwen en een groot vermogen tot edelmoedigheid.’

Wat je mag verwachten van een spiritueel student of een volger van de Weg, wil ik andermaal uitdrukken in vijf essenties.

Een. Een leerling is pas echt leerling in relatie tot een leraar. Natuurlijk kan een leerling ‘een leerling van het leven’ zijn, maar dit is wel beperkt en te vrijblijvend. Jezelf aanbieden in al je gezichten, oordelen en patronen en jezelf verbinden met een persoon van vlees en bloed, die zo zijn eigen nukken en tekortkomingen heeft, is essentieel in het leerlingschap.

Twee. Een volger van de Weg heeft een passie voor het leven. Die passie hoeft niet streng gearticuleerd te zijn. Vaak weet de leerling niet precies wat hem beweegt. Het feit dat hij bewogen wordt, zonder dat hij weet waarom en waarheen, is voldoende voor een spiritueel student. Zoals de leerlingen die aan de voeten zaten van de oude leermeesters van de Indiase Upanishads antwoordden op de vraag waarom ze zich toch al die moeite getroosten: ‘Just for the hell of it.’

Drie. De leerling is begiftigd met enige mate van openheid van geest. De leerling moet in ieder geval bereid zijn om om zijn eigen hoek heen te kijken. Hij is nieuwsgierig en beschikt over het vermogen om zich te verwonderen.

Vier. Een volger van de Weg beschikt over een lange adem, energie en geduld. Hij weet intuïtief dat een inzicht niet de gehele waarheid is en richt zich op een horizon die voortdurend wijkt. Hij heeft voldoende vertrouwen in de Weg om te twijfelen aan de vruchten en de doelen van zijn onderneming en aan zijn vermogen om deze te realiseren.

Vijf. Een geestelijk student is bereid om te geven, niet alleen zijn tijd, geld en energie, maar ook zijn heilige huisjes en stokpaardjes. Hij is bereid zijn voorwaarden ter discussie te stellen en zichzelf los te laten in zijn beoefening en in de intimiteit met zijn leraar. Deze bereidheid is groter dan zijn angst.

Vijf essenties van geestelijke leiding

Wie op zijn spirituele pad verdieping wil en om zijn eigen hoek wil heenkijken, dient zich op een of andere wijze te verbinden aan een geestelijk leraar of lerares. Wat mag je van zo’n leraar verwachten? Wat zou zo’n leraar je kunnen bijbrengen? De Tibetaanse Nyingma Meester Longchenpa zegt hier in ‘Het Juwelenschip’ het volgende over:

‘De leraar die zich de werkelijke betekenis van de staat van totale volledigheid heeft eigen gemaakt (…), kan in de leerling een direct besef van de kern van de zaak wekken. Hij weet het verheven pad te tonen, dat de leerling voert tot het verwerkelijken van deze essentie. De leerling dient te vertrouwen op iemand die niet is aangetast door afleidingen van wereldse aard of door de verleiding van louter semantisch onderscheid. Zo’n achtenswaardige leidsman dient geëerd te worden met allerlei geschenken.’

Wat je mag verwachten van een spiritueel leraar of goeroe, wil ik uitdrukken in vijf essenties van geestelijke leiding.

Een. Geestelijke leiding kan uitsluitend worden verkregen door de bekrachtiging van een ander persoon van vlees en bloed, die zelf een geestelijke traditie belichaamt. Geestelijke leiderschap kun je nooit voor jezelf bekrachtigen. Vergelijk wat de Japanse zen meester Dogen Zenji opmerkt in zijn magistrale tekst, de Genjo Koan: ‘Als boeddha’s werkelijk boeddha’s zijn, merken ze niet noodzakelijkerwijs op dat ze boeddha’s zijn. Echter, ze zijn levende boeddha’s, die doorgaan met boeddha’s te verwerkelijken.’

Twee. De geestelijke leider spreekt en handelt niet vanuit een bepaalde traditie. De traditie spreekt en handelt door de geestelijke leider heen. Precies hierin ligt zijn vaardige handelen en zijn ambacht. Een kundige slager beent niet zelf zijn varken uit. Zijn handen worden door een eeuwenlange traditie geleid.

Drie. De geestelijke leider leeft in het grondeloze vertrouwen dat hij de weg is. En hij weet dat de weg NIET van hem is.

Vier. Geestelijke leiding functioneert vanuit niet-weten. De geestelijke leider is altijd ook een student en hij beoefent in het besef dat zijn onderzoek eindeloos is. Nogmaals Dogen Zenji in zijn Genjo Koan: ‘Wanneer de waarheid je totale lichaam-en-geest niet vult, dan denk je dat je er al bent. Wanneer de waarheid je lichaam-en-geest vult, dan zie je dat er iets ontbreekt.’

Vijf. De geestelijke begeleider onderricht met zijn bare bestaan, dat het bestaan is van een persoon die een traditie onverdeeld belichaamt. Zijn leven is zijn onderricht. Elke geestelijke leiding is dus volstrekt uniek en toch zit er ‘iets’ in dat hij deelt met andere geestelijke begeleiders en voorgaande generaties van geestelijke leiding. Dit is ‘iets’ dat niet zo moeilijk is om te zien, maar onmogelijk om te bevatten.

Voedselfraude

Beste lezer,

De afgelopen week waarschuwde het Voedingscentrum tegen de meiden van The Green Happiness, omdat hun dieet je gezondheid ernstig zou kunnen beschadigen. Tegelijkertijd rept de organisatie met geen woord over de bewerkte voedingsmiddelen van onder meer Unilever. De BBC meldde dat de halve wereld ondervoed is door de slechte bewerkte voeding die in de supermarkten is te vinden. Als klap op de vuurpijl publiceerde de consumentenbond een onderzoek waaruit blijkt dat er in Nederland op grote schaal met voedsel wordt gefraudeerd. Wat is er nu precies aan de hand?

Bij RTL Late Night schoof Sofie van den Enk van de Keuringsdienst van Waarde aan. Ze vertelde dat uit hun metingen blijkt dat de meeste kebab-kraampjes op de markt varkensvlees als lamsvlees verkopen. Oregano blijkt vaak gemalen olijfboomblad en kabeljauw blijkt eigenlijk de goedkope vissoort heek. Ze zijn niet op zoek naar deze misstanden, maar lopen er toevallig tegenaan.

De Consumentenbond heeft wel gezocht naar misstanden en concludeerde dat 20% van de etiketten in de supermarkt niet deugt. In veel gevallen klopt de informatie op de etiketten niet en maken voedselproducenten gebruik van goedkope minderwaardige vervangers. In het geval van olijfolie blijkt dat de term ‘Extra vierge’ meestal niet klopt, omdat de olie helemaal niet van de eerste persing is. Een ander ernstig exces zijn ook de potjes met ‘manukahoning’ waar helemaal geen spoor van manukahoning in te vinden is.

Dat etiketten niet kloppen, ontdekte ik al eerder bij supplementen. Vaak zitten er andere doseringen in dan is opgegeven, of blijken de supplementen vervuild te zijn. Recent bleek ook weer dat vele Ginkgo Biloba-supplementen zwaar vervuild zijn.

De oorzaak
Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor fraude met voedsel. In de meeste gevallen is het hoofdprobleem: geld. De producenten willen de kosten laag houden, soms uit winstbejag, maar soms ook uit noodzaak. Onze voedselketen is erg lang. Een product dat 3 cent kost om te produceren, kost in de supermarkt vaak 1 of 2 euro. De distributeur, de fiscus, de inkooporganisaties, de transportsector en uiteindelijk de supermarkt: allemaal willen ze er wat aan verdienen. De inkooporganisaties van supermarkten knijpen producenten op een schandalige manier uit. Daarbij wil de consument vaak niet investeren in een goed product. Als de smaak maar goed is. Naar de gezondheidswaarde wordt vaak niet gekeken.

De oplossing
Het beste kunnen we voedingsmiddelen met een label vermijden, want die hebben vrijwel altijd een bewerking ondergaan. Het mooiste is het om de tussensector uit te schakelen en rechtstreeks zaken te doen met de boeren. De boer krijgt dan een eerlijke prijs en wij een betere kwaliteit voor een lagere prijs. Het is alleen erg tijdrovend om alle boeren af te gaan en bovendien ook slecht voor het milieu: we moeten immers stad en land afrijden met de auto. Tegenwoordig zijn er steeds vaker organisaties die langs de boeren rijden om daarna hun producten efficiënt aan huis te brengen. Een bekend voorbeeld van zo’n organisatie is HelloFresh. Alleen presenteert HelloFresh zich als puur natuur, maar intussen verkoopt het niet-biologische producten en vlees van mishandelde dieren. Ik heb de maaltijdboxen van Beterbio en Beebox getest. Deze scoren het best op het gebied van diervriendelijkheid

diervriendelijk

BeterBio versus Beebox
Zelf ben ik al jaren lid van BeterBio, maar laatst heb ik uit nieuwsgierigheid de Beebox geprobeerd. Beide krijgen van mij een dikke 10. Allebei de boxen hebben hun specifieke voordelen. BeterBio rijdt steeds vaker rond op milieuvriendelijk gas en je kunt er je persoonlijke allergieën doorgeven. Een ander voordeel van BeterBio is, dat je alle producten uit een normale biologische supermarkt erbij kunt bestellen. Beebox heeft weer als voordeel dat je koolhydraatarme groenten en een fruitbox kunt bestellen. Voor beide bedrijven geldt dat ze 100% biologisch zijn en dat de route van de boer naar je voordeur zo kort mogelijk is. Ze plannen de oogst zo kort mogelijk voor het bezorgen. Zo kan het voorkomen, dat je groente of fruit één of twee dagen daarvoor nog op het land stond. Bij Albert Heijn of andere supermarkten zal dat niet gauw gebeuren. Sperziebonen worden vaak ingevlogen en zijn daardoor al gauw een week oud. Ze knakken dan niet, maar buigen slapjes mee.

De voordelen van een maaltijdbox
Een maaltijdbox is superhandig, want de boodschappen worden aan de deur gebracht. Je hoeft niet per se thuis te zijn. Hierdoor bespaar je weer tijd. Verder zitten er allerlei soorten groenten in, die ervoor zorgen dat je afwisselt. Op de website van de box kun je lekkere en passende recepten vinden. Soms zitten er ook vergeten groenten in de mand, waardoor je kennis maakt met nieuwe groenten. Vooral het feit dat bij BeterBio en Beebox de groente supervers is, van het seizoen is en afkomstig uit de eigen omgeving, vind ik geweldig. De boeren krijgen daarbij ook nog eens een eerlijkere prijs. Het nadeel was altijd, dat deze boxen slechts in beperkte delen van het land beschikbaar waren, maar inmiddels hebben ze een landelijk dekkend netwerk.

Zo gewend om te denken dat er iets mis is…..

Ken je dat: Van die dagen dat je alleen maar bezig bent lange lijsten af te werken en dat je niet meer toekomt aan jezelf omdat je alleen maar aan het zorgen bent voor anderen?

Gisteren was zo’n dag. Tot ‘s avonds heel laat vroeg kind na kind aandacht. Met zes kinderen tikt dat aardig aan: de een gilde omdat ze het licht aan wilde op de gang, de ander gilde omdat ze juist het licht uit wilde. De een wilde nog even samen een stukje in zijn dagboek schrijven en de ander moest nog even vertellen wat ze vandaag op school had gedaan… Om tien uur was de oudste pas klaar met zijn huiswerk. Toen ging ik ook naar bed.
“Mijn ogen voelen zwaar en mijn lijf voelt stijf van het slaapgebrek. Toch is alles goed, ook op dit moment. ”

Ik lag in bed en herkende een vertrouwd gevoel: ontevredenheid. Een gevoel dat samenging met de gedachte dat ik alleen maar achter de feiten aanhol. Dat ik alleen maar voor anderen zorg en zelf nergens aan toe kom. Dat ik nooit tijd heb om even alleen met mijn vriend te chillen. Dat de dagen verstrijken terwijl ik niets nuttigs voortbreng.

Het drong weer eens tot me door dat ik erg gewend ben aan de gedachte dat er iets mis is. En ik wist: ik kan nu kiezen. In plaats van boos of gefrustreerd te worden, koos ik om dit moment te omarmen. Inclusief ontevreden gevoel. Mijn hart werd zacht en er kwam rust in mijn hoofd. Er was niets mis. Ik kon geen enkele reden vinden waarom dit moment niet deugde en dat voelde goed!

‘s Nachts werden we wakker omdat een kind groeipijn had. Nu zit ik brak achter mijn laptop. Mijn ogen voelen zwaar en mijn lijf voelt stijf van het slaapgebrek. Toch is alles goed, ook op dit moment. Het nu is alles wat er is en als ik het verzet tegen ‘wat er is’ opgeef, dan komt er ruimte. Het is geen trucje: het werkt zo! Probeer maar…