…voor inspiratie, levenswijsheid en bezinning

Posts Tagged ‘acceptatie’

Acceptatie (en de kritische vrouw)

Mijn soefi-leraar Fazal Inayat-Khan was iemand die een veld van liefde en acceptatie om zich heen had. In mijn begintijd binnen de gemeenschap die zich rond hem had gevormd, was ik vol verbazing over de uitzonderlijke karakters die zich in zijn gezelschap bevonden. Ik was in die tijd een nogal stijve, onvrije en defensieve loner en ik had al snel een mening over mijn medemens. Je moet wat als je jezelf niet kunt liefhebben. Door de mensen om me heen niet al te gunstig in te kleuren kon ik me op die manier wat aan ze optrekken.

Bij Fazal voelde je je opgenomen in een veld dat oprecht, accepterend en liefdevol was. En met ‘oprecht’ bedoel ik dat het veld schoon was. Er was geen sprake van paaien, of lovy-dovy-achtig geslijm, opgelegde moraliteit of sociale codering. Voor mij was het een bevrijding om te merken dat iemand mij op een diepe manier kon doorzien, voorbij mijn harnas en narcisme. Ik begon mijzelf in zijn omgeving langzaamaan anders te ervaren en ik kwam in een zekere ontspanning terecht. Datzelfde proces kon ik over de tijd waarnemen bij anderen – waarvan ik natuurlijk wel vond dat die veel verder van het pad aflagen dan ik. De ruimte die Fazal wist te scheppen vanuit zijn hart, ziel en geestelijke intelligentie was voor mij en vele anderen een helende ervaring.

Waardoor acceptatie op een diep niveau kan plaatsvinden wordt door het voorgaande heel duidelijk: Een liefdevol hart, zicht op de ander, eerlijkheid en geestelijke openheid. Het tegenovergestelde van die geestelijke openheid is defensiviteit. Je bent dan eigenlijk meer met jezelf bezig dan met een open verhouding aangaan met de ander.

Aangaande zelfbeschermend gedrag is er iets gaande in de collectiviteit en in de relatie tussen man en vrouw. De ander de maat nemen is van alle tijden, maar met de communicatiemiddelen van deze tijd kon het echt een vlucht nemen. Veilig van achter onze PC kunnen we het aardig bont maken. We zijn al snel vol ‘heilige’ verontwaardiging die vervolgens makkelijk kan ontsporen in veroordeling en agressie.

In het Westen is er tussen man en vrouw al ruim een halve eeuw een proces gaande waarin de vrouw haar eigenheid, zelf-standigheid, intelligentie en spiritualiteit vrij tot expressie kan brengen (ja, er is nog een weg te gaan!). Het is er daardoor absoluut leuker op geworden, spiritueler, waarachtiger en er is veel meer bewustzijn gekomen over waar het leven om draait. En wat is het hard nodig dat de vrouwelijke essentie weer opgenomen wordt in ons bestaan. Het voelt aan als regen op verdroogde aarde en die regen is nog wel even nodig.

Maar…in de acceptatie tussen man en vrouw loopt het niet echt lekker. In een groep nodigde ik ooit de schaduwkant uit van een wat verlegen vrouw en vroeg haar om over ieder van ons in de kring wat te zeggen in volle eerlijkheid. Dat werd een memorabele ronde, want ze was zo precies, zuiver en raak in haar zicht dat ze als vanzelfsprekend voorbij iedere defensie kwam en ons waarlijk ontmaskerde. Er werd ook hartelijk gelachen, wat in dit geval een goed teken was. Bevrijdingswerk. Een mooi voorbeeld van de positieve kant die het scherpe zicht van de vrouw kan hebben. Misschien ook exemplarisch voor de mogelijkheid dat ‘het zicht de vrouw’ nog altijd enigszins in de schaduw zit.

tekening Albert Hennipman

Een keerzijde van het vrouwelijke (zelf-)bewustzijns-opbloeien is dat in relaties de man onder een vergrootglas is komen te liggen. Alsof de vrouw opeens ziet dat de keizer geen kleren aan heeft. Er is van alles mis met de man – hij voldoet niet meer zo goed. En de kritische observaties van de vrouw worden ook nog eens met grote regelmaat naar hem uitgesproken. Manlief wordt de maat genomen. En ja, als je al licht kritisch naar hem gaat kijken dan kunnen heel veel zaken minder uitpakken dan je zou wensen.

Wat er bij mij in gesprekken met stellen regelmatig naar voren komt is dat de vrouw het pad van zelfinzicht op is gegaan of een spirituele scholing is gaan volgen (en als een vrouw daarvoor kiest dan kan het meteen met volle kracht vooruit gaan). De man voelt dat er anders naar hem wordt gekeken, zijn vrouw wordt assertiever en gedraagt zich steeds meer zelfstandig. Ze durft het achterste van haar tong te laten zien en hij wordt gaandeweg steeds meer onzeker. Er wordt iets van hem verwacht dat niet uit hemzelf voortkomt en als gevolg daarvan gaat hij in de verdediging. Hij krijgt verwijten naar zich toe als: ‘Ik werk hard aan mezelf, dat zou jij ook eens moeten doen!’ Of ‘ik kan niet met iemand samenzijn die niet spiritueel is’, ‘als je niet verandert of wat aan jezelf gaat doen, dan ga ik weg!’. Fantastische uitgangspunten om het niet goed met elkaar te hebben en uit elkaar te drijven.

Wij mannen (opeens is het ‘wij’) zijn gemaakt voor het veld van manifestatie. We zijn bouwers, we kunnen ordenen en in het levensonderhoud voorzien. Ook als we spiritueel begaafd zijn dan bouwen we dat uit. We starten een instituut, we construeren een pompeus gebouw, we stellen een hiërarchie in en trekken paarse mantels aan en zetten koddige mutsen op om onze geestelijke positie te bevestigen. Vormgeving, buitenkant, positie, zekerheid, controle, zorg. En we gebruiken veel woorden. Het veld van manifestatie, waar wij dus zo ons best in doen, komt uit spirit voort. Maar we zijn in onze vertaling van spirit ook een beetje aan het eind van ons Latijn gekomen. Al die vormen die we bedacht hebben zitten niet lekker meer. Wat we hebben gecreëerd schuurt en mist een ziel. Het lijkt er op dat niet wij maar de vrouw nu het voortouw heeft in het helpen indalen vanuit spirit van nieuwe waarden en nieuw zicht op wat menselijkheid inhoudt. Het is de vrouw die op dit moment voorgaat, niet met regeltjes, techniek en praktisch gericht korte termijn zicht, maar op een veel meer intrinsieke wijze. ‘Het Wezenlijk Initiatief’ ligt bij de vrouw.

Dat er in dit kader op fundamenteel niveau spanningen tussen man en vrouw kunnen ontstaan mag helder zijn. Wat ons in deze, op zich verblijdende ontwikkeling, tot hulp kan zijn is liefdevolle ruimtelijkheid en acceptatie van elkaar.
In een podcast vertelde een Amerikaanse vrouwelijke psychiater wat een omslag het in haar leven werd toen ze zich niet meer kritisch en bemoeierig ging verhouden tot haar man en dochters. Haar bewust ingezette acceptatie gaf veel meer open dynamiek, ontspanning, persoonlijke vrijheid en creativiteit in het gezin.
Het dicht op elkaar zitten en elkaar de maat nemen werkt in deze tijd niet goed. We zijn al overprikkeld en voelen ons snel aangevallen. Onze houding mag meer onderzoekend, ondersteunend, vragend, uitnodigend en vanuit onszelf zijn. De ander is ook maar een onvolkomen incarnatie in een onvolmaakte wereld.

Het is werkelijk waar dat er in deze tijd zich een kring van mensen aan het vormen is die leeft vanuit liefde, ruimtelijkheid, verbondenheid en het besef van ieders zo-zijn. Vanuit die zijnswaarden en de hartskwaliteit van deze kring kunnen de vele jonge kinderen opgevangen worden die in hun gevoeligheid in een hyper-staat verkeren en zich niet meer kunnen concentreren, evenals de vele volwassenen die los zijn geraakt van zichzelf. In ruimtelijkheid, acceptatie en liefde kan afvloeiing en opbouw plaatsvinden. Zo scheppen we harmonie, hartelijkheid en licht om ons heen.

Ik kijk je in de ogen en ik zie je verdriet

Ik kijk je in de ogen en ik zie je verdriet. Ik zie het en ik herken het, want het is ook mijn verdriet. Ook al voelt het soms alsof je er helemaal alleen voor staat, het is niet waar. Die ervaring van alleen zijn, is van ons allemaal. Verdriet kennen we allemaal. Er is geen onderscheid, het is één gevoel dat hoort bij menszijn. Eén gevoel tussen vele gevoelens die komen en gaan.

Het verdriet moet niet weg. Door het weg te duwen en te ontkennen zal het alleen maar sterker en machtiger worden. Als je dat-wat-onaangenaam-aanvoelt accepteert en je er niet meer tegen verzet, dan komt er ruimte. In die ruimte kan het verdriet stromen. Het kan opkomen en weer verdwijnen. Het heeft niet meer het laatste woord. Je laat het helemaal toe, je voelt het, je ervaart het en je blijft er tegelijkertijd met je aandacht bij. Die zachte kracht van aandacht is groter dan het verdriet. Het is groter dan welk gevoel dan ook.

Richt je tot de aanwezige, tot de stille, tot het centrum van aandacht, tot het midden van de uitersten. Daar waar de tegengestelden samenkomen – donker en licht, pijn en vreugde, koude en hitte, vrouw en man, leven en dood – precies in dat midden, daar ben jij.

De tijdloze, vormloze jij is gewaar dat hij in dit bestaan gebonden is aan tijd en vorm. Natuurlijk word je beroerd door de dingen die gebeuren van buiten en van binnen. Maar in plaats van eraan onderhevig te zijn, in plaats van je leven te laten bepalen door de dingen die gebeuren, kun je er ook vrij van zijn.

Leven in vrijheid betekent niet dat er zich geen pijn en ongemak meer voordoen, het betekent dat je je eigen unieke antwoord geeft op wat er gebeurt. Je accepteert het, je geeft het de ruimte en je doet wat er gedaan moet worden. Je wendt je toe en geeft vervolgens gehoor. Zo word je van iemand die geteisterd wordt door het leven tot iemand die de wereld verrijkt. Als je wordt opgeslokt door je emoties, kan het lijken alsof je eigenheid je in de weg staat, alsof je geïsoleerd bent van de andere mensen. Maar als je je eigenheid – dat wat je bent – inzet, dan verbind je je juist met de wereld om je heen. Immers: je biedt jezelf aan het leven aan. Jouw unieke antwoord op ‘het leven met alle gradaties van ervaringen en emoties’ is het geschenk dat je aan de wereld komt brengen.

Uit: De Revolutie van het Hart, Anna Myrte Korteweg

Dezelfde pijn in nieuwe jasjes of vrij zijn in het nu?

In mijn vorige stukje schreef ik over de druk van het dagelijks leven als (stief)moeder van zeven kinderen. Er moet veel en het gaat maar door. En dan is er – on top of it – die rare foute stem op de achtergrond die zegt dat er iets mis is. Dat ik eigenlijk iets anders had moeten zeggen, of dat ik eigenlijk nu iets anders zou moeten doen en dat ik daardoor nu niet in vrede kan zijn. Of dat het juist allemaal aan iets of iemand anders ligt, aan een instantie, aan je partner, aan de situatie, aan je moeder. Zo vertel je jezelf verhaal na verhaal na verhaal, dag in dag uit.

Heel saai, want het houdt nooit op, en het is altijd een herhaling van hetzelfde. Dezelfde pijn en frustratie komt steeds maar voorbij in nieuwe jasjes. Tot je er echt klaar mee bent en bereid bent om jezelf in de ogen te kijken.

Elk moment heb je die kans. Er is maar één antwoord en dat is vrij zijn in het nu. Zodra ik de situatie accepteer zoals hij is, komt er rust. Dat betekent niet (zoals sommige lezers mij schreven) dat je lijdzaam je lot draagt. Het betekent dat je de situatie in eerste instantie accepteert en in tweede instantie er een antwoord op geeft. Dus, 1: als ik moe ben dan verzet ik me daar niet tegen. Ik accepteer zelfs dat ik me rot voel. Die acceptatie zorgt er tegenstrijdig genoeg juist voor dat ik in vrede ben en me goed voel, no matter what. Zo kan ik me tegelijk slecht en goed voelen!  Maar… 2: dat betekent niet dat ik mezelf uitgeput door het leven sleep, ‘omdat dat nou eenmaal de situatie is’. Als ik echt heel erg moe ben dan kan ik daar ook naar handelen door ‘s avonds om acht uur mijn bed in te duiken en zo weer helemaal bij te tanken. Ikzelf ben in charge, want het is aan mij hoe ik met de situatie omga.

Hoe meer ik op deze manier leef, hoe meer stilte er in mijn hoofd komt. Mijn gedachten verliezen hun grip, omdat ze niet meer worden gevoed door gekke verhalen die zich buiten het nu afspelen. In de leegte die ik vreesde (want wie ben ik nou zonder mijn snelle gedachten?) openbaart zich een enorme, eindeloze ruimte. Ruimte voor inspiratie, voor lol met de kinderen, voor echte ontmoetingen en diepe gesprekken en – last but not least – voor de kleine dingen die ik anders niet eens zou opmerken. Hoe minder die achtergrondstem commentaar levert, hoe meer alles tot leven komt. Alles, inclusief mezelf.