…voor inspiratie, levenswijsheid en bezinning

Posts Tagged ‘angst’

Beperkingen hebben altijd gelijk

Deze week kwam mij opeens helder voor ogen dat als je beperkende regels invoert op welk gebied dan ook, dat je eigenlijk altijd gelijk krijgt; hoe legitiem of onzinnig de regels ook zijn. Het is de kracht van de beperkingen die dit veroorzaken.; je weet namelijk nooit hoe het zou zijn verlopen als je ze niet had bepaald Ik filosofeerde eens over alle geboden die een mens zoal tegenkomt in zijn leven. De Bijbel, met name het oude testament,staat er vol mee, in de bewoording: Gij zult niet… Deze uitspraak valt onder de archetypische werking van Saturnus.

Wat ik me bedacht is, dat angst vaak een aangelegenheid is van de gewaarwordingsziel van iemand; je hoort of ziet wat en de angst slaat toe. Wanneer de gewaarwording sterk is, ligt de intuïtie automatisch in het onbewuste en werkt minder goed[Elementenleer C.G. Jung]. De intuïtie is nauw verbonden met de vrije wil van de mens en omdat de gewaarwording dominant is bij angst, zal de intuïtie min of meer lamgelegd worden. Je durft geen risico’s meer te nemen. Risico nemen is als het ware het voertuig naar de vrije wil. Wanneer risico’s te veel worden ingedamd dan gaat dit altijd ten koste van ontwikkelingsweg van de mens. Ik wil een vrij eenvoudig en abstract voorbeeld geven.

Stel ik ben panisch voor muizen en heb besloten mijn huis voor dit gespuis te beschermen. Alle gaatjes en kieren worden opgevuld en profylactisch strooi ik muizengif en zet klemmen. Ramen en deuren worden zoveel mogelijk dichtgehouden, kortom allerlei maatregelen die je maar kunt bedenken zet ik in, en vervolgens gebeurt er dus niets. Ik ben tevreden want de beperkende maatregelen hebben volgens mij gewerkt! Maar ik ben nog niet écht tevreden immers de angst blijft knagen ik wil weten hoe het staat met de muizenpopulatie in mijn buurt of er niet ergens een muizenplaag heerst in onze buurt. En wat ontdek ik? Ja hoor, het is nog veel erger nog dan ik dacht, er is zelfs een rattenplaag in mijn geliefde supermarkt. Een rat is het veelvuldige van de griezeligheid van een muis en ook nog agressiever en bovendien een ziekteverwekker! Maar wat ben ik trots op mezelf dat ik in ieder geval voorzorgmaatregelen heb genomen. Ik vertel vol trots aan mijn buren dat ik de muizen/ratten pandemie echt de baas ben gebleven door mijn vroegtijdige maatregelen. Maar wat heb ik mezelf onthouden? Op facebook zie ik een filmpje langskomen dat enige duizenden keren geliket is, waar een klein muisje in een soort dierengesprek is met zijn aartsvijand de kat. Heel vertederend allemaal. Ik begin zo waar van het muisje te houden. Toch is het maar een filmpje, ik heb het niet zelf ervaren… Daarom blijft de angst voor de muis bestaan en ga ik over tot de orde van de dag. Kern van het verhaal: wanneer je de ervaring,  – in dit geval, de angst niet echt onder ogen ziet-, neemt de angst toe en los je niets écht op.

Onze samenleving is de laatste halve eeuw sterk gericht op het voorkomen van allerlei slechte angstige scenario’s waardoor we steeds minder zelfredzaam zijn geworden. Denk aan de antibiotica die veelvuldig werd gegeven bij een griepje, de laatste decennia. Er is een uitspraak die zegt: alles wat je aandacht geeftgroeit, dus ook angsten. Weerstanden horen nu eenmaal bij het leven, maar we wensen onbewust geen weerstand meer tegen te komen en leggen onze natuurlijke intuïtie lam.

Nu zal de lezer wellicht denken; maar horen angsten niet bij het gevoel? Dat is gedeeltelijk ook zo, maar in de moderne tijd toch meer bij de waarneming. Het bijzondere van deze tijd is namelijk dat we in een omschakelingperiode zitten. Globaal kun je zeggen: angsten horen bij Saturnus, Saturnus staat in zijn eigen teken in steenbok, een aarde/gewaarwordingsteken, waar vorig jaar de grote conjunctie tussen Saturnus en Pluto IN plaatsvond. Het onbewuste teken van steenbok is kreeft en dat is een gevoelsteken. Maar Saturnus staat in waterman, – het tijdperk waar we nu net in leven-,  óók in zijn eigen teken en daar is leeuw het onbewuste teken van. Leeuw is een vuurteken en het teken van intuïtie in de eigen persoonlijkheid, de vrije wil. Het is dan ook zo, dat nu we in het watermantijdperk terecht zijn gekomen, we uitgedaagd worden bewuster naar onze angsten te kijken en ze niet weg te stoppen maar op zoek moeten gaan naar de zingeving van wat we op onze levensweg tegenkomen. Opgelegde beperkingen werken niet omdat de intuïtie lamgelegd wordt.

Teruggekoppeld naar de corona pandemie van nu: Een van de vragen daarbij is: waarom doen we eigenlijk niets aan het feit dat we onze aarde uitgebuit hebben en de lucht totaal verziekt is, terwijl de farmaceutische lobby’s over elkaar heen tuimelen om winst te maken uit het afkopen van onze angsten? De muis die speelt met de kat, of de kat die speelt met de muis? Wanneer je alleen maar risico vermijdend bezig bent, zal je er niet snel achter komen hoe sterk jezelf eigenlijk wel bent. Je dankt de beperkende maatregelen dat ze je behoed hebben voor al de dreigende gevaren, maar je krijgt ongemerkt steeds minder inzicht in wat jezelf kunt!

Zie hier de website van Wilma.

Smetteloos en onberispelijk (vimala)

Een grenzeloze, alles dragende en verbindende, wakkere aanwezigheid incarneert in deze volstrekt unieke, weerbarstige vleesjas. De zestien Mahayana voornemens ondersteunen het onderhoud van deze levende paradox en vormen tezamen de silaparamita, het beoefenen van ethische discipline. Natuurlijk is elke oefening waarin een aspect van onze incarnerende aanwezigheid wordt gerealiseerd tevens een beoefening van discipline. Maar als het gaat om sila, zijn met name de laatste tien grote voornemens praktijken waarin de bodhisattva kwaliteiten van zichzelf herkent en uitdrukt. Candrakirti spreekt over zelf-disciplinering zonder aan de vrucht van het ethische gedrag vast te houden of daarvan ook maar bewust te zijn (Madhyamakavatara 2 (3)). ‘Ons geluk hangt geheel af van onze moraliteit’, schrijft Candrakirti (ibidem 2 (7)). In een ander werk schrijft  de Indiase filosoof dat het onderhouden van de morele discipline ons behoedt voor agitatie.

De eerste van de tien grote voornemens, ‘Ik neem me voor om niet te doden, maar alle leven te bekrachtigen’, brengt bij de bodhisattva zijn kwaliteit van fundamenteel verbonden zijn met elk levend wezen in herinnering. Het doden van een levend wezen is het doden van mezelf, er is in de basis geen enkel onderscheid. Hetzelfde geldt voor het doden van expressies van mezelf, het doden van bepaalde emoties, zoals woede, angst, jaloezie, hebzucht; het uitsluiten van bepaalde gedachten, zoals gedachten aan hechting, pochen, negatieve gedachten; het doden van tijd – en tijd is mijn leven. Maar ook het doden van ego, zoals in sommige spirituele kringen als begerenswaardig wordt beschouwd.

Echter, zodra ik me heb voorgenomen om niet te doden, word ik geconfronteerd met de sattva-kant van mijn bestaan, mijn strenge lijfelijkheid. Ik realiseer me dat ik doorgaans faal in het verwezenlijken van mijn voornemen, omdat ik als incarnatie mijn plaats in de wereld inneem en dit ten koste gaat van andere incarnaties. In mijn intentie om niet te doden, wordt zowel mijn fundamentele verbondenheid met elk levend wezen in herinnering gebracht, als mijn eigenstandigheid. Beide aspecten van mijn incarnerende aanwezigheid zijn belangrijk om te erkennen.

Precies hetzelfde geldt voor de andere negen grote voornemens. Sommige brengen mijn fundamentele verbondenheid met een ander levend wezen in herinnering, andere mijn inherent wakker zijn en helderheid, weer andere mijn overvloed en grenzeloosheid. Allemaal brengen ze ook mijn vleselijkheid in herinnering. Ik realiseer me mijn menselijkheid in het onophoudelijk falen van het volbrengen van mijn ethische voornemens. Zo blijf ik behoed voor ethische superioriteit.

De Tien Grote Voornemens van het Mahayana zijn:

Ik neem me voor om niet te doden, maar alle leven te bekrachtigen

Ik neem me voor om niet te stelen, maar te delen

Ik neem me voor om seksualiteit niet te misbruiken, maar het lichaam lief te hebben

Ik neem me voor om niet te liegen, maar mezelf waarachtig uit te drukken

Ik neem me voor om mezelf niet te bedwelmen, maar wakker te zijn

Ik neem me voor om geen kwaad te spreken over anderen, maar te ondersteunen

Ik neem me voor om mezelf niet te verheffen ten kostte van anderen, maar de eenheid te zien

Ik neem me voor om niet gierig te zijn, maar te geven

Ik neem me voor om me niet te laten leiden door woede en haat, maar me in de plaatst te stellen van de ander

Ik neem me voor om de drie Juwelen niet te bezoedelen, maar instrument te zijn

Soms wordt geopperd dat deze ethische intenties door een enkel voornemen en dus ook een enkele beoefening kunnen worden vervangen: het voornemen van ahimsa, geweldloosheid. Wat mij betreft gaat daar nog een voornemen aan vooraf. Dit noem ik het eerste en laatste ethische voornemen. Het komt rechtstreeks voort uit mijn herinnering van mijn aanwezigheid: niets en niemand op welke wijze dan ook uitsluiten. Positief geformuleerd, elk levend wezen, elk aspect van mezelf of elke gebeurtenis bekrachtigen. Dit is een voornemen en dat wil zeggen dat het aan slagen of falen voorbij gaat. Ze is telkens het begin van een beoefening en wellicht is dit de meest concrete beoefening van zen in ons dagelijkse leven.

Voorbij hechting en verslaving

Als ik me richt op de vraag wat aan de andere kant ligt van hechting en verslaving dan besef ik meteen wat een genoegen het is om ouder te worden en om die vernauwende omcirkeling van het ‘ik’ niet of amper nog te voelen. De tijd dat de persoonlijkheid zich intern en extern wenste af te tekenen ligt gelukkig achter me. Daarmee ook het meten, vergelijken, opzien, neerzien, opblazen, voegen en bovenal de zelfschouwing. Het interne team van cameramensen, geschiedschrijvers, boekhouders, juryleden, rechters, trendwatchers en planologen is opgeheven. Heerlijk wel!

Toen dat team nog actief was leefde ik in gehechtheid aan beelden: zelfbeelden, toekomstbeelden, denkbeelden en natuurlijk angstbeelden. Angst voor de ontmaskering van de constructie, angst voor het innerlijk niets-zijn.
Ik vind tegenwoordig dat pure zijn, dat niets-zijn, het me-Zelf zijn heel aangenaam. Ben ik daarmee alle zelfschouwing kwijt? Nee, die vindt terloops plaats – als het nodig is, als het aangereikt wordt, als het opkomt. Is daarmee ook de zelfbeoordeling weg? Nee, maar die is wel natuurlijk geworden, liefdevol, open oordelend en niet meer veroordelend. Als hij opkomt dan valt er wat bewust te worden, dan wordt er aandacht gevraagd en mogelijk aanpassing.
Waar het bij zo’n aanpassing meestal over gaat is om bewust vaardig te handelen – een boeddhistisch begrip waar je doet wat nodig is, met de middelen die je hebt, met wie je bent. Je gaat zo intelligent mogelijk om met je zelfkennis en je inzicht in de situatie. Zo moet ik oplettend blijven als een situatie om detaillering vraagt. Ik hou daar niet zo van.

Maar wat is nu die verandering van de jonge, narcistische man naar de open mens van nu. Is de enkele aanwijzing die ik kan geven ‘word nog maar wat ouder’?

Als ik die overgang wil begrijpen dan kijk ik als eerste naar het effect dat mijn leraren op mij hebben gehad. Ik heb er heel veel aan gehad dat ik heb kunnen oefenen, spelen, mislukken, opkrabbelen binnen de context van training, geestelijke begeleiding en inspiratieve aanwezigheid. Ook hier geldt, net als bij de opvoeding van kinderen, dat het levende voorbeeld de meest wezenlijke leerweg biedt.
En wat heb ik verlangd naar bevrijding! Wat heb ik er mijn best voor gedaan – maar ik begrijp heel goed waar Jeff Foster het over heeft als hij stelt dat de hoop op bevrijding ook beperking met zich mee brengt, namelijk een hechting van het voelen-denken (Het idee dat DIT alles is wat er is, dat dit moment de enige betekenis van het leven is, dat dit moment alles is wat we hebben, is erg uitdagend voor een geest die is opgesloten in de hoop op een toekomstige bevrijding – Jeff Foster).

Een ander bestanddeel dat ik direct kan onderscheiden is aanvaarding en acceptatie van het leven, de dood, het menselijk tekort, mijn eigen tekortkomingen en angsten, van het lot. Deze begrippen worden vaak aangehaald als een wezenlijk onderdeel van de menselijke weg, maar de werking ervan leren we pas kennen als we het doen: niet meteen het ongewenste weg duwen, niet alles willen scheiden in goed en slecht, lekker niet-lekker, aangenaam onaangenaam. De werking gaat voor ons leven (!) als we onze mentale activiteit ontspannen in het zich voortdurend ontvouwende levensmysterie.

Ik heb moeten leren om de donkere wolken die zich in mijn geest konden samen pakken, zich te laten samen pakken, zoals dat zich in de natuur ook voltrekt. Dat ik verveling niet direct hoefde uit te bannen, ziekte of ongemak niet direct wilde genezen. Dat open moment, die toelating, de verwelkoming is de bron van onthechting – het is het feitelijk samen vallen met wat is, met wat gegeven wordt. Deze openheid is een buitengewoon essentiële grondhouding.

IK eindig met zelf-vertrouwen als een ander bestanddeel dat tegenover hechting en verslaving staat. Het staat schijnbaar in tegenstelling tot wat ik hiervoor schrijf over aanvaarding: zelfvertrouwen groeit niet uitsluitend in ‘het yin’ van voortdurend alles toelaten. Zelfvertrouwen ontwikkelt ook in ‘het yang’ van schifting, afwerping en scheiding. Strijd, confrontatie, actieve onthechting, actieve ontslaving, met inzet niet luisteren naar de stem van de angst, doortastend demonen ontmaskeren, met passie en inzet de stem van het hoogste weten volgen – het vraagt iets wat we vaak diep uit onszelf moeten halen. Aan strijd kleven vaak allerlei gevoelens en gedachten, dat we ons ongeliefd maken, en als lastig gezien worden. Dat we hard zijn voor onszelf (als mensen zoiets zeggen als ‘ik ben zó hard voor mezelf’, denk ik soms wel eens ‘nou, er mag best een tandje bij’).

In het open moment kan de dwanggedachte, de kwade aandrift, angst of de zelfkritiek opkomen – die zien/horen/voelen we (aanvaarding – yin), we herkennen hem (het is toch altijd een oude bekende) en even vlot wijzen we hem af (yang), ‘fuck off’ – kastje open, poppetje gezien, kastje dicht!
‘Ja, maar, het lukt me niet’, hoor ik vaak – dat is precies wat ik bedoel: sommige ongewenste gasten moet je telkens weer de deur wijzen. Er is geen methode, geen weg, geen psychologische truc: de oefening ligt in het doen: de deur wijzen. Met mijn tegemoet komende en zachte natuur gaf met name de oefening in yang me zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen ontstaat als we onze innerlijke stem volgen. Zo kan zelfvertrouwen Zelf-vertrouwen worden.

 

(Dit artikel was onderdeel van een reeks over verslaving en onthechting waar ik in de loop van de tijd nog een aantal van zal herplaatsen op het Juwelenschip)

Tien tips voor minder angst

Elk mens kent angstige momenten, maar wanneer angst de overhand krijgt leidt dit tot een ongezonde situatie. Daarom hier tien tips om je angst te verminderen, zodat je minder bang bent om ja te zeggen tegen het leven.

Slaap voldoende
Een uitgeruste geest is stabieler en kan meer dragen dan een vermoeide geest. Je hersenen en hormonen zijn meer in balans met een portie goede nachtrust. Heb je moeite om in slaap te komen? Doe dan ontspanningsoefeningen en neem een beetje van het mineraal magnesium, en je zal de slaap eerder vatten.

Eet gezond
Een gezond lichaam dat goed gevoed is, zal de hersenen kalmeren en angsten verminderen. Kies voor weinig suiker, alcohol en chocolade. Richt je meer op gezonde vetten en eiwitten, omdat deze het hormonale stelsel stabiliseren. Voedingsmiddelen die rijk zijn aan tryptofaan kalmeren het zenuwstel, dus eet voldoende kaas, noten, gevogelte, zalm, ei, bananen en aardappels. Goede multivitamine supplementen kunnen tekorten aanvullen en speciale kalmerende supplementen zoals melatonine, SAM-e, 5HTP, kamille, Ginkgo Biloba, Hop, Ginseng en Sint-janskruid kunnen helpen de angsten in toom te houden.

Leer goed te ademen
Door rustig te ademen, vertel je het lichaam en het hart, dat de situatie goed is en onder controle. Een rustige ademhaling geeft je lichaam voldoende zuurstof, waardoor paniekaanvallen verminderen. Probeer diep vanuit de buik te ademen zodat de longen optimaal gevuld worden met zuurstof.

Laat je leiden door nieuwsgierigheid
Eén van het sterkste tegengif tegen angst is wel nieuwsgierigheid. Wanneer je nieuwsgierig bent, wint de interesse en gaat hier de aandacht heen. Je aandacht kan maar op één plek tegelijk zijn, dus voed je nieuwsgierigheid in plaats van je angsten.

Accepteer je emoties
Elk mens kent gevoelens, waaronder angst. Welk gevoel er ook tot je komt, laat het zijn. Wanneer je ermee aan de haal gaat, wordt het groter en groter en bestaat de kans dat het je in de greep gaat krijgen. Zie emoties als wolken in de lucht: ze komen en gaan.

Doe ontspanningsoefeningen
Door te mediteren, bewust te ademen of bewust te ontspannen, zullen er minder stresshormonen in het lichaam komen. Sterker nog: er zullen neurotransmitters worden aangemaakt die je kalmeren. Een ontspannen lijf is de basis voor een stabiel gevoelsleven.

Ga bewegen
Als je gaat bewegen komen je lichaam en geest beiden in beweging en dat kan je gedachtes op een ander spoor zetten. Tijdens het sporten worden er tal van feel-good stoffen aangemaakt waardoor je jezelf meer kunt ontspannen en je minder angstige gedachtes hebt.

Ga de confrontatie aan
Angsten kunnen ons echt in de greep houden, maar zijn deze angsten wel terecht? Onderzoek dit en probeer de confrontatie aan te gaan met de angst. Heel vaak blijkt dat de angst in ons hoofd veel groter is geworden dan eigenlijk terecht was.

Voed het positieve
Waar je aandacht aan geeft, dat groeit. Als je de hele dag met je angsten bezig bent, dan worden ze groter en groter. Vraag jezelf af wat je echt wilt in het leven. Waar word je enthousiast van? Bedenk dat het leven eindig is en zou je op je sterfbed geen spijt hebben van een leven vol angst?

Denk minder
Onze gedachten hebben een directe invloed op het lichaam, net zoals het lichaam een directe invloed heeft op de gedachtes. Probeer je gedachten daarom te sturen naar het positieve zodat je lichaam daar ook positief op kan reageren. Vind je het moeilijk om positief te denken? Stel jezelf dan positieve vragen zoals: wat wil ik echt? Wat kan ik wel doen? Waar liggen mijn kwaliteiten? Wie zoekt zal vinden. Wat ook kan helpen is creatief bezig zijn, waarbij je de tijd vergeet. Puzzelen, pianospelen, lezen of kletsen met anderen zijn prima manieren om uit je hoofd te komen en in het leven!

Een online programma tegen angsten kun je vinden op: Angstoverwinnen.com

Bron:ahealthylife.nl