…voor inspiratie, levenswijsheid en bezinning

Posts Tagged ‘Dharmadhatu’

De toren van Maitreya

In de Boeddha’s samadhi verschijnt Sudhana, die in zijn pelgrimage onder leiding van Manjusri Bodhisattva (van wijsheid), meer dan vijftig leraren bezoekt met de vraag ‘Wat is verlichting?’ (Of: Wat is dit? Wie ben ik? Waar kom ik vandaan? Waar ga ik heen?) De allerlaatste leraar die hij bezoekt is Samantabhadra Bodhisattva, die hij uiteindelijk zelf wordt, maar daarvoor bezoekt hij eerst Maitreya Bodhisattva, die in Vairocana toren verblijft. Mahavairocana Boeddha, de Zon Boeddha, de ‘bron van alle Boeddha’s’, is DE Boeddha van de Gandavyuha. In het betreden van de toren, betreedt hij de onmiddellijke ervaring van het Wat?, het Wie?, het Waar? en het Waarheen?

‘Dit is de verblijfplaats van degenen die een kalpa (eon) in alle kalpa’s laten binnengaan en alle kalpa’s in een kalpa; die een land (kshetra) in alle landen doen binnengaan en alle landen in een land, zonder ook maar een land zijn eigenheid te ontnemen; die een dharma in alle dharma’s laten binnengaan en alle dharma’s in een dharma, zonder er ook maar een te vernietigen; die een wezen (sattva) in alle wezens doen binnengaan en alle wezens in een wezen, terwijl elk zijn eigen individualiteit behoudt; die ervaren dat er geen dualiteit is tussen een Boeddha en alle Boeddha’s en tussen alle Boeddha’s en een Boeddha; die alle dingen in een gedachte-moment (ksana) doen binnengaan en die alle landen bezoeken door een gedachte te laten oprijzen; die zich manifesteren waar er wezens zijn.’

‘Dit is de verblijfplaats van degenen die, ofschoon ze zelf reeds bevrijd zijn, zich in deze wereld manifesteren om anderen te laten rijpen; die, terwijl ze niet wijken van hun eigen verblijfplaats, overal heengaan om de orde der dingen in alle Boeddha-landen te bekrachtigen; die, terwijl ze de voetsporen van alle Tathagatha’s volgen, niet gehecht raken aan het concept Boeddha, die, terwijl ze alle soorten van gedachten binnengaan, toch volkomen vrij daarvan zijn; die, terwijl ze een duidelijk onderscheiden lichaam hebben, geen dualistische, egocentrische gedachten hebben, die, terwijl ze begiftigd zijn met een lichaam uit de Lokadhatu, ze niet zijn onderscheiden van de Dharmadhatu; die, terwijl ze het verlangen hebben door alle tijden die in het verschiet liggen heen te leven, toch vrij zijn van de gedachte van duur; die, terwijl ze zichzelf manifesteren in alle werelden, toch geen haar breed zijn verwijderd van de plaats waar ze verblijven (deze toren).’

‘Dit is de verblijfplaats van degenen die zichzelf vermaken waar alle dingen ongeboren zijn en toch niet verblijven in het ongeborene der dingen; die verblijven in de wereld waar de keten van oorzakelijkheid regeert, maar door de dingen in de wereld niet bevangen zijn; die de vier onmetelijkheden beoefenen, maar niet worden geboren in de wereld van vorm vanwege hun verlangen alle levende wezens te laten rijpen; die de vier vormloze samapattis beoefenen, maar niet worden geboren in de wereld van geen-vorm vanwege hun verlangen alle levende wezens te dienen met een groot hart; die samatha en vipasyana beoefenen, maar omdat ze alle levende wezens willen ondersteunen zelf geen ontwaken en bevrijding realiseren; die upekha (gelijkmoedigheid) beoefenen, maar niet gelijkmoedig zijn jegens wereldse zaken; die karma en hartstochten beheersen en toch in het belang van het rijpen van alle levende wezens onderhevig zijn aan karma en hartstochten; die zelf voorbij alle wegen van bestaan zijn en toch al die paden betreden in het belang van het disciplineren van alle levende wezens; die compassie beoefenen maar zich conventionele vriendelijkheid niet ontzeggen; die vriendelijkheid (metta) beoefenen maar gehechtheden niet hebben opgegeven; die vreugdevol zijn maar lijden aan het lijden van levende wezens; die alle voornemens van het achtvoudige pad beoefenen maar niet zoeken naar de opheffing van duhkha. Voorwaar, dit is de verblijfplaats van wezens begiftigd met zulke kwaliteiten.’

Als basistekst voor mijn vertaling heb ik het ‘palmblad manuscript’ van de Royal Asiatic Society in Londen gebruikt, folio 247b en verder, waar ik toegang toe had via mijn Sanskriet leraar destijds, de Indiase pandit Pran Paul, DE specialist op het gebied van Avalokitesvara (Kanzeon bodhisattva). Wordt vervolgd.

Het Avatamsaka soetra. Een introductie

Het Avatamsaka of ‘Bloemenkrans’ soetra is de meest opzienbarende tekst van alle Mahayana soetra’s. Het schrijft op een duizelingwekkende wijze de dagelijkse realiteit die we aan den lijve ervaren uit. Hiermee wordt onze ‘doodgewone’ werkelijkheid buitengewoon bijzonder: niets is wat het lijkt te zijn. Tijdens de lock-down van afgelopen voorjaar, vertaalde Maurice Genko Knegtel Roshi de meest pregnante gedeelten van het Avatamsaka soetra uit het Sanskriet in het Nederlands. Deze ‘Corona-vertaling’ is ons uitgangspunt voor een adembenemende reis naar het alledaagse.

Het Mahavaipulya Buddhavatamsaka Surtra of het Avatamsaka soetra wordt in fasen geschreven tussen het jaar nul en de vierde eeuw na Christus, waarschijnlijk in Centraal Azië. In de tweede eeuw na Christus verschijnen al de eerste vertalingen in het Chinees, met name van de Dasabhumika, ‘de Tien stadia van de Bodhisattva’, een van de hoofdstukken van het Avatamsaka. De eerste volledige vertaling in het Chinees verscheen in 420 door Buddhabhadra, in vierendertig hoofdstukken (delen), drie eeuwen later uitgebreid tot veertig hoofdstukken. Van deze veertig hoofdstukken worden de Gandavyuha (deel 39) en de Dasabhumika (deel 26) gezien als de meest oorspronkelijke delen van het Avatamsaka.

De Gandavyuha beslaat een-vierde deel van het Avatamsaka soetra, dat de pelgrimage van Sudhana onder leiding van de Bodhisattva Manjusri beschrijft. Sudhana bezoekt meer dan vijftig leraren met de vraag ‘Wat is verlichting?’ Feitelijk is dit de vraag: ‘Wat is dit?’, ‘Wie ben ik?’ of ‘Waar kom ik vandaan?’

Het Avatamsaka soetra kent een totaal andere sfeer en taal dan bijvoorbeeld de Prajnaparamita soetra’s (de Wijsheidssoetra’s, zoals het Hart soetra en het Diamant soetra), het Lankavatara (boeddhistische psychologie), het Saddharma-Pundarika (het Lotus soetra, met onder andere het verhaal van de verloren zoon) en het Sukhavativyuha (het Zuivere Land soetra van het devotionele boeddhisme). Het is overrompelend, schitterend, stralend, voorbij elke begrenzing, beperking en duisternis. Hier vinden we geen wijdse leegte en niets heiligs, maar een grond geplaveid met diamanten, pilaren, balken, trappen, alle belegd met sieraden die elkaar weerspiegelen.

De situatie die het beschrijft is de volgende: Boeddha Shakyamuni gaat in de aanwezigheid van vijfhonderd Bodhisattva’s en vijfhonderd Arhats te Jetavana een samadhi binnen en het paviljoen waarin hij zich bevindt, breidt zich plotsklaps uit naar de buitenste grenzen van het universum. Het universum zelf is de Boeddha en de Boeddha is het universum.

De Gandavyuha biedt geen wereld in ruimte en tijd, maar alles in de ruimte en alles in de tijd is in elkaar bevat. Heden, verleden en toekomst zijn in dit ene moment van aanwezigheid bevat; er is geen lineaire tijd meer. Niets is solide, alles is in flow en in elkaar bevat; dit moment bevat alle tijd. Zo presenteert de Gandhavyuha de spirituele wereld bij uitstek.

In de ruimte doordringt alles elkaar wederzijds en toch behoudt elk ding zijn zelfstandigheid en individualiteit. Waar de tijd in flow is, is de ruimte in fusion. Elk ding is ‘doorzichtig’ en ‘stralend’; dit zijn DE representaties die het onverwoordbare van de ervaring van ontwaken benaderen.

Het centrale thema van het Avatamsaka is wederzijdse doordringing. De wereld van het Avatamsaka is gekenmerkt door ‘schaduwloosheid’ (anabhasa), geen ding staat op zichzelf en wordt de Dharmadhatu genoemd, in tegenstelling tot de Lokadhatu, de wereld van de op zichzelf staande objecten. Toch zijn beide werelden niet gescheiden van elkaar. De Dharmadhatu is de wereld van ontwaakte aanwezigheid, van de dingen zoals ze zijn: wat je ziet, wat je hoort, wat je voelt. De Dharmadhatu is een mysterie, het gaat elke maat te buiten, is ‘niet te bevatten’ (acintya) en ‘onbeschrijfelijk’ (anabhilapya).

De reis die Sudhana maakt identificeert hem Samanthabhadra Bodhisattva, de laatste van de meer dan vijftig leraren die hij bezoekt. Samanthabhadra wordt gekenmerkt door jnanacaksus, ‘licht-oog’, carya ‘toewijding’ en pranidhana, ‘voornemens’. Samanthabhadra staat in een woord voor toewijding aan alles en iedereen.

De wereld van het Avatamsaka soetra lijkt een wereld van hallucinatie, maar feitelijk is ze de wereld van onze concrete, directe, zintuigelijke ervaring. Dit aan-den-lijve-ervaren wordt onmiddellijk verwoord, zonder symboliek of metaforen. De Gandavyuha, die een kwart van het Avatamsaka soetra beslaat en waaruit ik in de hierop volgende blogs passages zal vertalen, biedt deze directe expressie van ons aan-den-lijve-ervaren. Ze is de wereld van ontwaakte aanwezigheid; ze is de bron van waaruit alle licht zonder hindernis of beperking en zonder te vernietigen straalt en reflecteert in elk wezen individueel. Dit is het licht van Mahavairocana Boeddha, de Zon Boeddha, DE Boeddha van de Gandavyuha.

 

Maurice Genko Knegtel Roshi’s vertaling van het Avatamsaka soetra wordt besproken in de Zen Cirkel te Utrecht die op 21 september 2020 begint. Wil je daarbij zijn, klik dan op https://izen.nl/zen-meditatie/ . De komende weken volgen de blogs op deze website de inhoud van de avonden van de Zen Cirkel Utrecht.