Dit is het eerste deel van een teisho uitgesproken door Maurice Knegtel Sensei tijdens een zen workshop in Lelystad op 4 november 2017. Eerwaarde Ben Claessens maakte de transcriptie.
Bij het thema zen in onze westerse samenleving komen twee vragen op. Moet dat? En als het moet, welke vorm krijgt het dan? De zen traditie biedt zazen aan, zitmeditatie. Als je meditatie aanbiedt buiten de context ervan, heb je meditatie om te ontstressen, dichter bij jezelf komen, succes te hebben. Mindfullness is uit de traditie van het Theravada Boeddhisme gelicht, dat is een enorm lichaam van teksten, beoefeningen en ethische disciplines. Mindfullness is uit dat corpus gelicht om mensen meer gefocust te krijgen. Maar ga je zen in de traditionele context beoefenen, dan is het een proces van zelfherinnering en zelfverdieping. Dan heb je niet alleen met zitmeditatie te maken, maar ook met de bedding waarin zazen al eeuwenlang wordt aangeboden: rituele vormen, initiatie processen, hermetische teksten. Denk alleen al aan de woorden voor ervaringen in het proces, zoals ontwaken, belichamen, Boeddha, Dharma enz. Het is aan ieder zelf te bepalen wat men zoekt, wil en kiest. In zen echter hebben we te maken met een traditie met een eeuwenoude bedding die in drie velden uiteenvalt: de verhouding tussen leraar en leerling, de rituele en symbolische overdracht en initiaties en transformatie.
Leraar-leerling verhouding
Dit is een belangrijk veld als je het proces van zen beoefening in gaat. Voor veel ambachten in de samenleving is deze verhouding een vanzelfsprekend gegeven. In de zen traditie is ze vrij autoritair. Hoe nemen we deze verhouding over? Kun je haar in onze culturele setting zomaar een op een overnemen? En als je dat niet doet, ontbreekt er dan iets uit de oorspronkelijke traditie?
De rituele en symbolische overdracht
Dit betreft de superstructuur van de beoefening, het veld van woorden en symbolen om ervaringen mee aan te duiden, rituelen, heilige teksten, verhalen, een Boeddhabeeld, een kesa (monnikskleed). Neem je dat zomaar over? En als je dat niet doet, wat laat je dan los?
Initiaties en transformaties
Als je in het proceswerk van de ene fase naar de andere gaat, heb je rituele vormen die deze rites-des-passages begeleiden en bekrachtigen. De monnikswijdingsceremonie Shuke Tokudo is zo’n fase in het proceswerk, met haar rituele vormen en uitgesproken intenties waarin de transformatie wordt uitgedrukt. Ook dit veld roept vragen op. Wat betekent het in onze joods-christelijke cultuur om boeddhist te worden en te zijn? Wat verstaan we in onze samenleving onder boeddhistisch monnikschap? Is het belangrijk voor de beoefening van zazen dat we boeddhist worden?
Bij zen in onze westerse samenleving gaat het dus niet om de ‘uitgeklede’ seculiere beoefening van meditatie, maar om de assimilatie van het grote complex van rituelen, symbolen, initiaties, intermenselijke verhoudingen en gemeenschapsvormen, die vanuit een Japanse traditie in onze cultuur wordt aangeboden.
Vanzelfsprekend roept dit complex in onze cultuur en in onze tijd het een en ander op: weerstand, nieuwsgierigheid, verlangen, enz. Zelf heb ik altijd een haat-liefde verhouding gehad met de rituelen. Mijn leraar Genpo Roshi genoot zijn training onder leiding van de Japanner Taizan Maezumi Roshi. De eerste tien jaar van mijn training waren voor mij klassiek Japans: de precieze vorm van meditatie, de streng gecultiveerde vorm van de diensten, de hiërarchische verhouding leraar-leerling. Dat bracht bij mij het nodige verzet teweeg. In Amsterdam, bij zen leraar Nico Tydeman Sensei, zat ik in de organisatie van de zendo. We deden daar ook rituelen, zoals wekelijks een boeddhistische dienst. Mijn kijk daarop veranderde na een reis met mijn vrouw eind jaren ’90 naar Vietnam, het land met het grootste percentage beoefenaars van Thiền, een aan het Chinese ch’an gerelateerde traditie. Van alle bewoners praktiseert 98% Thiền. In Japan is nog maar 6% van de bevolking zenboeddhist. Ik herinner me een bezoek aan een landschap met rijstvelden en een kleine tempel. Stipt om 12 uur begon de enige priester die de tempel rijk was de recitatie van het Hart Soetra. Hij reciteerde het soetra en sloeg zelf de magukyo, de houten vissenkop. Ik heb er ademloos naar zitten kijken en luisteren. Het paste naadloos in die omgeving: de historie, de cultuur, het landschap, de geluiden. Ik realiseerde me toen dat we de dienst in Amsterdam in feite imiteerde. Dat trok bij mij een diep spoor aangaande mijn omgang met rituelen. Ik nam er afstand van, dat kon mede omdat Genpo de rituelen ook minder prioriteit gaf in die tijd.
In de ontwikkeling van onze eigen Zen Cirkel in Utrecht, begonnen we indertijd dan ook met een minimum aan ritueel. Het was vooral zazen en het persoonlijk onderhoud, daisan. En nu en dan een hele korte dienst op de zen zondagen. Dat was het. Daar is de laatste 2-3 jaar verandering in gekomen. We hebben tijdens de jaarlijkse Izen Intensive in de maand januari de kracht van de rituelen herontdekt. Die ontwikkeling kreeg een impuls door de duiding van teksten van de Japanse zen leraar Dogen in de teisho’s, dat was tijdens de Intensive 2017. Die Intensive hebben we van het begin tot het einde van elke dag een meer formeel karakter gegeven, met de volle aandacht voor zazen, kinhin (loopmeditatie), de stilte, samu (ritueel samenwerken), de boeddhistische dienst, enz. Tot mijn grote verbazing droeg dit bij aan de beleving en de verdieping van de Intensive. De focus van de deelnemers groeide. In daisan, het persoonlijk onderhoud, was men veel meer geconcentreerd. De deelnemers voelden zich geholpen door de strakkere structuur. Met die beweging van strakke naar losse vormen en weer terug, hebben we te maken als het gaat om de drie velden van zen in onze westerse samenleving.
Ben je geïnteresseerd geraakt? De Zen Cirkel Utrecht start op maandagavond 12 maart op onze nieuwe locatie, in het Graalhuis te Utrecht. Voor meer info en opgave, zie: https://izen.nl/zen-meditatie/
Onlangs vertelde iemand me dat het een onmogelijke taak voor haar was om het doel van haar leven te bedenken. Na het lezen van Berichten uit het hiernamaals van Billy, een boek over gesprekken met mijn broer na zijn dood, kreeg zij de indruk dat mijn belangrijkste doel tijdens het schrijven van het boek een metafysische ontdekkingsreis was. Zij wilde weten of ik nu een nieuw, nog dieper doel had gevonden?
Huh?
Ik denk nooit aan mijn doel. Dat is veel te ingewikkeld voor me. Daar kan ik met mijn verstand niet bij. Mijn leven lijkt spontaan te gebeuren, meegevoerd door onbekende krachten, zowel binnen als buiten mezelf.
Toegegeven, veel auteurs en zelfhulp-goeroes moedigen je aan om je doel te vinden, zodat je gelukkig of voldaan zult zijn. Maar daar heb ik niets mee.
Er zijn in mijn leven veel onverwachte dingen gebeurd. Dingen die ik niet van plan was – chiropractor worden, drie uur per dag mediteren, een bestseller schrijven die in zestien talen is vertaald. Een duidelijk omschreven doel, als ik er al een had gehad, kan een effectbal hebben geworpen, richting de toevalligheid die in het weefsel van mijn leven zit.
Dit is wat Billy kwijt wil over je levensdoel (ja, Billy is nog steeds in de buurt).
Het leven is je danspartner in de kosmische balzaal, die jou ronddraait, je wervelend omhelst en verlangens in je oproept die je nooit zelf had kunnen bedenken. Waarom zou je vasthouden aan een doel, of aan twee of drie? Dat ligt niet in je macht omdat je niet alleen danst. Je danst met de levende krachten van het Universum. Het leven is een continuüm, een goddelijke, inspirerende impuls, die gelijktijdig op een groot aantal niveaus plaatsvindt. Ja, een doel stellen kan je leven richting geven en je helpen om je energie te bundelen. Soms is dat geweldig en wonderbaarlijk, maar veel doelen zijn gemaakt om te sneuvelen.
Nadat Billy Fingers is overleden zoekt hij contact met zijn zus Annie. Die gelooft eerst niet wat haar overkomt, maar ze krijgt een reeks bewijzen dat het wel degelijk haar broer is. Hij geeft aan dat het zijn taak is om samen met haar een boek te schrijven over het Hiernamaals. De inhoud van zijn berichten is verbluffend, geestverruimend, troostrijk en vervuld van een diepe liefde. Dit ontroerende en heldere boek geeft een nieuw inzicht op ons leven na de dood en verandert je leven voorgoed!
Annie Kagan was in haar jonge jaren werkzaam als singer/songwriter en ze trad op als zangeres in cafés en clubs in New York. Na haar leven in de muziek legde ze zich toe op chiropractie en opende haar eigen praktijk in Manhattan. Het contact met haar overleden broer gaf weer een grote verandering in haar leven en ze keerde uiteindelijk terug in de muziekwereld.
Geschenken van Nietsheid “De problemen die we in ons leven en in de wereld tegenkomen, (of het nu gaat om relationele problemen of om de honger in de wereld), komen voort uit energetische zwakte en het uit verbinding zijn, uit ons gebrek om onszelf, elkaar, en de Aarde te voelen, en te ervaren hoe het leven door ons heen beweegt en evolueert. Het gaat er niet om of je wel of niet handelt en “iets doet”, maar om dat wat ons tot handelen aanzet. – Dan Emmons
Voordat ze in staat zijn om in een nieuw verhaal te stappen, moeten de meeste mensen – en waarschijnlijk ook de meeste samenlevingen – eerst uit het oude verhaal stappen. Tussen het oude en het nieuwe is lege ruimte. Het is een tijd waarin de lessen van nu in de lessen van het oude verhaal worden geïntegreerd. Pas als dat werk is gedaan, is het oude verhaal echt compleet. Dan is er niets, alleen de zwangere leegte van waaruit alles ontstaat. Terugkerend naar essentie, herwinnen we het vermogen om vanuit essentie te handelen. Terugkerend naar de ruimte tussen verhalen, kunnen we kiezen vanuit vrijheid, en niet vanuit gewoonte.
Een geschikt moment om niets te doen is er elke keer als je het gevoel hebt dat je vastzit. Ik heb veel niets gedaan bij het schrijven van mijn boeken. Meerdere dagen achtereen probeerde ik alvast de conclusie te schrijven, maar zat ik duimen te draaien, en waardeloze oude koeien te bekijken uit eerder materiaal van mezelf. Hoe langer ik dat deed hoe erger het werd. Dus ik gaf uiteindelijk deze vergeefse moeite op en zat ik daar gewoon op de bank, met een baby in een tuigje aan mijn borst, in gedachte reizend door het boek dat ik al had geschreven. Maar zonder duidelijk plan voor wat ik nog meer zou kunnen schrijven. Het was vanaf die lege plek dat de conclusie ontstond om het dan maar te laten sudderen.
Wees niet bang voor de lege plek. Het is de bron waar we naar terug moeten keren als we ons willen bevrijden van de verhalen en de gewoontes, (Engelstalige site), die ons gevangen houden.
Een Bezoek aan de Lege Plek Als we vastzitten en we er niet voor kiezen om de lege plek te bezoeken, zullen we daar uiteindelijk toch terecht komen. Dit proces is je misschien bekend op een persoonlijk niveau. De oude wereld valt uit elkaar, maar het nieuwe is nog niet ontstaan. Alles wat eens permanent en echt leek, komt dan bij je over als een soort hallucinatie. Je weet niet wat te denken, wat te doen; je weet niet meer wat het betekent. Het levenstraject dat je hebt uitgezet lijkt nu als iets absurds, en je kunt je geen ander traject voorstellen. Alles is onzeker. Je tijdsbestek krimpt van jaren naar deze maand, deze week, vandaag; misschien zelfs naar het huidige moment. Zonder de luchtspiegelingen van de orde die je ooit schenen te beschermen en die de realiteit filteren, voel je je nu naakt en kwetsbaar. Maar je voelt ook een soort vrijheid. Mogelijkheden die in het oude verhaal niet eens bestonden liggen nu voor je, zelfs als je geen idee hebt hoe je die kunt pakken.
De ruimte waarin de oude wereld uit elkaar valt, maar waarin het nieuwe nog niet is ontstaan.
De uitdaging in onze cultuur is om jezelf in die ruimte te laten zijn, en er op te vertrouwen dat het volgende verhaal vanzelf tevoorschijn komt zodra die tussentijd is geëindigd, en dat je dat nieuwe verhaal zult herkennen. Onze cultuur wil dat we verdergaan, dat we in actie komen. Het oude verhaal dat we achter ons laten, en dat meestal deel uitmaakt van het algemeen bekende ‘Verhaal van de Mens’, laat ons niet gemakkelijk los. Sta jezelf alsjeblieft toe, als je in die heilige ruimte tussen verhalen bent, om daar gewoon te ZIJN. Het is beangstigend om oude beveiligingsstructuren te verliezen, maar je zult merken dat, zelfs als je dingen verliest die ondenkbaar waren om te verliezen, het uiteindelijk toch goed komt.
Er is een soort genade die ons in die ruimte tussen verhalen beschermt. Het is niet zo dat je je huwelijk, je geld, je baan of je gezondheid niet zult verliezen. In feite is het zeer waarschijnlijk dat je een of meerdere van deze dingen zult verliezen. Zelfs als je al deze zaken hebt verloren, zal je beseffen dat je nog steeds in orde bent. Je zult merken dat je in nauwer contact staat met iets dat veel kostbaarder is; iets dat vuur niet kan verbranden en dieven niet kunnen stelen, iets dat niemand je kan afnemen, en dat niet verloren kan gaan.
Vertaler: deze woorden zijn afkomstig uit de Baghavad Gita, een heilig boek uit de Hindoe traditie. Meer informatie over ‘de onkwetsbaarheid van de mens’ vind je onder meer op deze Engelstalige site.
We kunnen deze genade soms uit het oog verliezen, maar die is er altijd, en wacht op ons. Het is de rustplaats waar we naar terugkeren als het oude verhaal uit elkaar valt. Door de mist heen kunnen we nu een waarachtig beeld krijgen van de volgende wereld, het volgende verhaal, de volgende fase van het leven. Uit het huwelijk van deze visie met deze leegte wordt een grote kracht geboren.
Ik schreef: “Mogelijkheden die in het oude verhaal niet eens bestonden liggen nu voor je, zelfs als je geen idee hebt hoe je die kunt pakken”. Dit is een vrij goede beschrijving van een plek die we collectief benaderen. Degenen onder ons die op verschillende manieren het oude ‘Verhaal van de Mens’ achter zich hebben gelaten, zijn de voortrekkers in het ontdekken van het menselijk collectief. Als de beschaving als geheel de ruimte tussen verhalen binnengaat, zal die klaar zijn om deze inzichten, deze technologieën, en deze sociale vormen te ontvangen.
Als we collectief de ruimte tussen de verhalen binnengaan, komen nieuwe mogelijkheden binnen ons bereik.
Het Oude ‘Verhaal van de Mens’ achter ons laten De beschaving is nu nog niet voltooid. Op dit moment geloven de meeste mensen nog steeds stilzwijgend dat de oude oplossingen zullen werken. Er wordt een nieuwe president gekozen, een nieuwe uitvinding aangekondigd, een opleving in de economie bekend gemaakt, en er groeit nieuwe hoop. Misschien wordt alles weer normaal. Misschien wordt de opwaartse trend in de ontwikkeling van de mensheid hervat. Het is tegenwoordig nog steeds mogelijk, zonder een inspannende poging tot ontkenning of pretentie, je voor te stellen dat we ons in een lastig parket bevinden en dat we er doorheen kunnen komen. We hoeven alleen maar een paar nieuwe oliebronnen te ontdekken, meer infrastructuur te bouwen om economische groei te doen ontbranden, de moleculaire puzzel van auto-immuniteit op te lossen, meer drones in te zetten om ons tegen terrorisme en misdaad te beschermen, gewassen genetisch te manipuleren voor hogere opbrengsten, en witte kleurstof toe te voegen aan cement om daarmee de zonnestralen te reflecteren en daarmee het broeikaseffect te vertragen. Meer niet?
Gegeven het feit dat al deze inspanningen waarschijnlijk onbedoelde gevolgen zullen hebben die nòg slechter zijn dan de problemen die ze willen oplossen, is het niet moeilijk om de wijsheid in te zien van Niets Doen. Zoals ik hierna zal toelichten, betekent dit niet dat de activist zich zou moeten concentreren op het plegen van obstructie. Niets Doen komt langs natuurlijke weg voort uit de ineenstorting van het verhaal dat voorheen oude gewoontes had gemotiveerd, en riep ons daarom op om te doen wat we kunnen om de ondergang van dat verhaal te bespoedigen.
Mijn broer, wiens helderheid van geest redelijk ongerept is omdat hij zelden iets leest dat na 1900 is geschreven, beschreef zijn visie op hoe de omschakeling zich uiteindelijk zal manifesteren. Een aantal bureaucraten en leiders zullen bij elkaar komen en zich afvragen wat ze kunnen doen aan de nieuwe financiële crisis. Alle gebruikelijke strategieën van centrale banken, reddingsoperaties, renteverlagingen, kwantitatieve versoepeling, enzovoort, zullen op tafel liggen., Maar de leiders zullen niet weten hoe ze daar mee moeten omgaan. “Ben-Je-Gek?”, zullen ze zeggen. “Laten we in plaats daarvan maar gaan vissen.”
Niets doen komt natuurlijk voort uit de ineenstorting van het ‘oude verhaal’ en van ‘oud gedrag’.
Op een enig moment zullen we gewoon moeten stoppen. Stop gewoon, zonder enig idee wat daarna te doen. Wij zijn inmiddels verdwaald in een apocalyptisch landschap, op een kaart die ons rondjes laat draaien zonder uitweg. Om het landschap te verlaten, moeten we de kaart weggooien en rondkijken.
Kwestie van ‘fuck it’ Toen je oude verhaal ten einde liep, of misschien al is geëindigd, merk je dat je vaak ‘fuck it’ denkt, en dit misschien letterlijk zo zegt. Uitstelgedrag, luiheid, halfslachtige pogingen, geëmotioneerd raken – alles wijst erop dat het oude verhaal jou niet meer motiveert. Wat ooit logisch was slaat nu nergens meer op. Je begint je terug te trekken uit die oude wereld. De maatschappij doet haar best om je te overreden om je tegen die terugtrekking te verzetten. En er bestaat de kans dat als je je daar tegen verzet depressief wordt. Je hebt steeds meer indrukwekkende verhalen en medicinale middelen nodig om je gefocust te houden op datgene waar je je juist niet op wilt concentreren met als doel om jou gemotiveerd te houden, om je datgene te laten doen waar je juist niet achter staat. Als angst voor armoede niet werkt, dan kan psychiatrische medicatie dat wel. Alles om jou binnen het oude patroon te houden.
De depressie die het onmogelijk maakt om krachtig deel te nemen aan het leven zoals het wordt aangeboden, heeft ook een collectieve component. Zonder een dwingend gevoel van doel of bestemming, wankelt onze samenleving in halfslachtigheid. ‘Depressie’ manifesteert zich in economische zin, als het instrument van onze collectiviteit -geld – stagneert. Niet langer is er nog voldoende geld om er iets groots mee te doen. Net als insuline in de insuline-resistente suikerzieke, geven de monetaire autoriteiten er steeds meer van uit, met een steeds verder afbrokkelend effect. Wat ooit tot een economische boom zou hebben geleid, is nu amper voldoende om stilstand van de economie te voorkomen. Economische verlamming zou inderdaad de manier kunnen zijn waarop deze ‘noodstop’ verschijnt. Maar het kan van alles zijn dat ons ertoe brengt om ons verhaal eens en voor altijd op te geven.
De Kunst om Niets te Doen Niets doen is geen universele suggestie. Het is specifiek voor de tijd waarin een verhaal eindigt en waarin we de ruimte tussen de verhalen binnengaan. Ik put hier uit het taoïstische principe van wu-wei. Soms vertaald als ‘niet-doen’. ‘Zonder-misleiding’ en ‘niet-forcerend’ zouden betere vertalingen kunnen zijn. Het betekent vrijheid van reflexief handelen: handelen wanneer het tijd is om te handelen, niet handelen wanneer het geen geschikte tijd is om te handelen. Actie komt dus overeen met de natuurlijke beweging van dingen die dienstbaar zijn aan datgene dat geboren wil worden.
Wu-wei kan worden vertaald als ‘niet doen,’ of beter nog:’ zonder-misleiding’, of ‘ niet-forcerend’.
Ik wil je laten meebeleven wat een prachtig gedicht van de Tao Te Ching met me doet. Het is buitengewoon subtiel, en heeft meerdere betekenissen en betekenislagen. Ik heb geen vertaling gevonden waar ik achter kan staan. Daarom heb ik zelf een poging gedaan. Het is de laatste helft van vers 16. Als je bestaande vertalingen met elkaar vergelijkt, zal je verbaasd zijn over hoeveel ze van elkaar verschillen.
In alle hectiek van de processen van dit moment is het zo belangrijk om te blijven focussen. Jouw innerlijke intentie maakt dat je koers kunt houden. Weet je waarom dit alles nu in jouw leven komt? Ja precies. Omdat jij blijkbaar toe bent aan een grootse ommekeer in jezelf.
Door de inwerking van bijna ‘onbehapbare’ hoge frequenties dienen zich allerlei verschijnselen aan die we niet kennen. Velen ervaren het als een vuurkracht die alles schoon komt branden. Vanuit je hogere Zelf bekeken kun je dit nog wel plaatsen. Maar voor ons als mensen blijft het indrukwekkend en roept het oude angsten op die maar wat graag doorzien en achter gelaten willen worden .
Fysieke ongemakken kunnen heftige vormen aan nemen, dusdanig dat er oude ziektebeelden kunnen verschijnen. Meestal hebben die met kwalen, verkrampingen en onverwerkte traumatische gebeurtenissen uit vorige levens te maken.
Totaal doorbroken slaappatronen die maken dat je midden in de nacht ineens topfit en klaarwakker bent, of juist in een soort depressie ontwaakt; het zijn letterlijk wake-up-momenten, uitnodigingen van overgave en vertrouwen. In de nachtelijke stilte kun je soms ook Lichtmeesters bij je voelen die je graag wat willen aanreiken.
Onverwachte aardse gebeurtenissen die uit het niets lijken te komen maar die wel ineens de poten onder je dagelijkse zekerheden wegslaan en je verlammen in angst; duik erin, zoek naar onderliggende boodschappen.
Vrienden waarop je dacht eindelijk te kunnen vertrouwen, en aan wie je je diepste zielenroerselen toevertrouwd hebt, maar die ineens de deur dicht doen en boven je gaan staan; ze spiegelen waarin we onszelf nog in de steek laten.
Intenties
Het lijkt je allemaal te overkomen, maar ook jij weet vanuit een hoger perspectief: Ik zal het ergens zelf wel hebben uitgenodigd, om me helder te maken welke onverwerkte thema’s uit mijn lange incarnatiecyclus nog in het licht gezet willen worden.
Zijn jouw intenties al gericht op het hoogst haalbare, en meest dienstbare plan voor jouw huidige leven? Zo niet, in welke aardse afgeleide van dit hogere plan (dus eigenlijk in een soort surrogaat- en 3D-plan) blijf je innerlijk hangen?
Feliciteer jezelf maar vast. Je wordt je immers steeds bewuster van waar je jouw kostbare energie, wijsheid, aandacht en liefde nog weggeeft aan iets wat met het oude overleven te maken heeft. De meesten van ons zijn gewend om ‘s ochtends hun bed uit te komen en meteen in de running te belanden van handelen, geven en regelen ‘omdat er vandaag van alles moet gebeuren’. Als dat klaar is, dan kan ik alles los laten en kom ik aan mezelf toe, zegt het ego vaak.
Zieleplan
Maar is dit van moment tot moment in overeenstemming met jouw zieleplan? Jij hebt de vermogens om jouw eigen leven vanuit jouw Meesterschap vorm te gaan geven! De tijd is voorbij dat iemand buiten jouzelf nog kan bepalen wat jij zou moeten doen of wie jij zou moeten worden…
Dus: Wat geeft jou een vervuld en zinvol gevoel? Wat wil jij met hart en ziel gaan leven, vanuit jouw innerlijke weten dat jij met iets heel bijzonders op de wereld gekomen bent? Welke kracht of welk oud weten staat er dan in jou op?
Misschien kun je daar op dit moment nog helemaal niet bijkomen en loop je je hoofd boven water te houden vanwege alle chaos en uitdagingen die nu op je afkomen. Of misschien begin je voorzichtig te ontdekken en te doorzien hoe het aardse 3D leven jou gevangen heeft kunnen houden. Maar dat ontdekken is ook een felicitatie waard; het is het begin van jouw zelf-bevrijding.
Velen van ons worden momenteel her-bedraad, ofwel komen terecht bij het oorspronkelijke zieleplan voor dit leven waarbij de veel hogere, zuiverder en fijnbesnaarde delen mee willen gaan doen. Maar dat kan pas als we ons bewust zijn geworden van wat ons juist bij dit plan weghoudt, en wat er voor nodig is om deze macht om te polen naar liefde.
Vervulling vinden
Om helderheid te krijgen over jouw zieleplan is ‘vervulling vinden’ een prachtige wegwijzer. Veel mensen die de innerlijke weg zijn opgestapt komen tot de ontdekking dat ze hun vervulling kwijt zijn. Het oude voldoet niet meer. En wie van ons kent het niet, in banen blijven hangen omdat het geld oplevert en het te eng is om die zekerheid los te laten? Wat we van plan waren om te gaan doen komt maar niet van de grond. Dit geeft nog meer zelf-twijfels. Dan is vervulling vinden echt heel lastig. Het voelt alsof je je niet alleen je passie, maar ook jezelf kwijt bent.
Maar dat is een tijdelijke fase. Het is eigenlijk een kado van jouw hogere Zelf! Want als niets buiten jezelf jou vervulling kan geven, dan blijft er nog maar één mogelijkheid over, en dat is diep naar binnen gaan om jouw ZELF te gaan ontdekken. JIJ wordt jouw passie! Jouw transformatie- en bewustwordingsproces is jouw passie, en al jouw Zelfliefde is nu nodig om de focus ook echt binnenboord te houden en koers te houden naar jouw zieleplan.
Bronverbinding en liefde
De mens is ooit los gekomen van de Bron, en gaandeweg de verticale verbinding met de Bron steeds meer kwijtgeraakt. Vervolgens is hij vervulling gaan zoeken in de horizontale verbinding. Die bestaat tussen mens en mens, mens en dier, mens en werk, mens en materie. Nog steeds ervaren we innerlijk (bewust of onbewust) tekorten in onszelf. We zijn eraan gewend geraakt om die tekorten op te willen vullen met liefde.
De één verwacht dat een relatie vervulling zal geven. Daarmee lijkt een dagelijkse portie liefde immers verzekerd. Een ander wil juist van de relatie af, omdat de partner niet die liefde kan geven die het ego verwacht. Een derde verlangt naar de tweelingziel die eindelijk zal zien en bevestigen hoe mooi en krachtig we zijn.
Maar een relatie zal pas blijvend voedend en vervullend zijn als beide partners hun eigen Bronverbinding op nummer één hebben gezet. Als de relatie dienstbaar blijft aan de weg die de ziel wil gaan in dat leven.
Zo kunnen we in de horizontale verbindingen naar vervulling blijven zoeken. De verlangens van de persoonlijkheid zijn zich gaan richten op 3D- invullingen. Maar elke invulling van buitenaf zal slechts tijdelijk een persoonlijke laag kunnen bevredigen.
Wat we eigenlijk zoeken ligt diep in onszelf te wachten. En de meesten van ons weten dat nu het moment aangebroken is om te gaan schatgraven in onszelf.
Verlangen naar het ‘I am’
Achter al onze persoonlijke verlangens zit een diep en puur verlangen naar ons-ZELF mogen zijn. Als we dat verlangen durven te onderzoeken zal het ons terug leiden naar het verlies van ons licht en van onze eigenwaarde. Het vergeten van onze goddelijke afkomst heeft ons tot in dit leven doen uitreiken naar plaatsvervangende, persoonlijke eigenwaarde. Maar we zijn er wel achter gekomen dat wat er werkelijk bevestigd wil worden, véél dieper zit.
Voel je dat er een grootser, goddelijk Zelf in jou huist? In hoeverre kun je erkennen en omarmen wat jij het allerliefste wil (gericht op de hogere Wil), en durf je daar ook ruimte aan te geven in je dagelijkse leven, los van wat de omgeving daar van vindt?
Achter jouw “JA IK WIL” zit jouw eigenlijke passie! Die is verbonden met de vuurkracht van de geest die het liefst rechtstreeks vanuit de Bron zou willen scheppen. Al het andere zal je veel minder kunnen vervullen…
Hoe meer we onze eigen directe Bronverbinding gaan erkennen en dagelijks ook opzoeken, des te helderder krijgen we wat WIJ nou eigenlijk met hart en ziel willen gaan belichamen vanuit deze Bronverbinding.
Maar vooralsnog zijn we op onze eigen manier bezig om te ontdekken en te helen wat ons nog bij die verbinding vandaan houdt. En dat zijn onze egodelen die we zelf gecreëerd hebben, om onszelf staande te kunnen houden in levens waarin we heel erg naar die Bronverbinding verlangd hebben, maar er niet bij konden komen.
Voel je hoe elk oordeel op jezelf totaal misplaatst is? Zie je hoe jij alsmaar gezocht hebt, verlangd hebt, je best gedaan hebt, en eerst alles moest ervaren wat surrogaat was ten opzichte van deze Bronverbinding? Zie je welke prachtige kwaliteiten en doorleefde wijsheid je hier mee ontwikkeld hebt?
Je bent als een schatgraver die zelfs in de meest donkere dalen nog schatten heeft weten te vinden, en deze meegenomen en bewaard heeft in een hoger huis, om als er voldoende licht op aarde zou zijn, ze allemaal in te gaan zetten.
Nou, verheug je maar, want je gaat het volle Licht tegemoet!
Mieke Vulink
Deze video wordt niet getoond omdat er (nog) niet akkoord is gegaan met het plaatsen van cookies. Wijzig keuze
In een wereld die religie en atheïsme presenteert als de enig mogelijke visies op het leven -en die ze als elkaars tegenstellingen beschouwt- kwam ik in opstand door gnosticus te worden … inderdaad een heel andere optie.
Ik beschouwde me eerst niet als gnosticus, maar als agnost, iemand die noch in het bestaan van God gelooft, noch in het niet-bestaan van God. Ik gebruikte deze overtuiging als een veilige haven om zowel de belachelijke debatten met moderne militante atheïsten als met radicale religieuze fanatici te vermijden, omdat beide partijen blindelings uitsluitend in hun eigen starre paradigma’s geloven.
Ironisch genoeg kritiseerden mijn atheïstische medemensen herhaaldelijk mijn verwijzing naar “vier astronauten daarboven”. Dat deed ik als strategie om confrontaties te vermijden. Ik ben hen erkentelijk omdat ze me hebben gedwongen om verder te kijken dan mijn wetenschappelijke opleiding. En verder dan mijn ambivalente agnosticisme van toen.
Ik beschouwde me niet langer als agnost toen ik de oorspronkelijke betekenis van het woord ging begrijpen. Het woord agnost is afkomstig van het oude Griekse ‘Ágnōstos ‘. Dat betekent zonder kennis, of onwetend. Daarentegen betekent het Griekse woord ‘Gnosis ‘ kennis of begrip. Hoe meer ik leer over de wortels van culturen en religies, hoe ‘gnostischer’ ik word, in de vele betekenissen van het woord.
“Onwetendheid is een slaaf, kennis (gnosis) is vrijheid. Als we de waarheid kennen zullen we de vruchten van de waarheid in onszelf vinden. Als we er bij kunnen komen, zal het ons vervullen. “
Evangelie van Filippus, Nag Hammadi Codex
In het gnosticisme en in veel andere mystieke tradities verwijst gnosis naar spirituele zelfkennis, een soort verlossende, openbarende innerlijke kennis die zich uitstrekt tot de fundamentele aard van de mens, tot zijn oorsprong en bestemming. Dit concept is ook aanwezig in het Hindoeïsme, waar het kennen van de ‘Atman’ synoniem is met zelfverwerkelijking en God, evenals met het geheim en het doel om ‘verlichting’ te bereiken.
Wie waren de gnostici? Tot voor kort was daar alleen fragmentarische informatie over beschikbaar, meestal afkomstig van hun tegenstanders in het Romeinse Rijk. En later van orthodoxe christenen die hen als ketters beschouwden. Ze gebruikten de term ‘gnostici’ om veel verschillende oude religies die gemeenschappelijke opvattingen met elkaar deelden te categoriseren. De gnostici werden agressief vervolgd … evenals hun literatuur. Een rijke hoeveelheid van hun werk, verspreid over tal van filosofische en spirituele tradities, werd systematisch vernietigd.
Gnostische religies bloeiden op tussen de 1e en de 4e eeuw, en waren afkomstig uit een relatief onafhankelijke Hellenistische religie die stamde uit de late oudheid, en die door ‘steile’ gelovigen werd beschouwd als christelijke ketterij.
Het wordt verondersteld dat gnosticisme voor het eerst is aangetroffen in de Palestijns-Syrische regio, waarna het zich verspreidde naar Klein-Azië, Griekenland, Egypte, Iran, en zelfs naar China. Volgelingen werden beïnvloed door vele pre-christelijke religieuze en spirituele overtuigingen zoals het Neo-Platonisme, Hermetisme, boeddhisme, Hellenistisch Jodendom, Grieks-Romeinse mysteriegodsdiensten en het Zoroastrianisme.
De onafhankelijkheid en onbevreesdheid van de gnostici werd gezien als een bedreiging voor machthebbers. Maar gnostici hadden geen politieke motieven of aspiraties. De meerderheid was ascetisch en vegetarisch, en had een houding van onthechting aan de wereld. Dit was een vorm van sociaal protest -de meest radicale in zijn soort in de oudheid.
Vrouwen bekleedden vaak leidinggevende posities binnen de gnostische sekten. Als leraren, profetessen en zendelingen, en ze gaven leiding aan rituelen zoals dopen en exorcisme. Deze praktijken waren door de officiële christelijke kerk verboden voor vrouwen, en deze nam aanstoot aan de speciale status van vrouwen in gnostische gemeenschappen.
“Er waren er drie die altijd samen met de Heer wandelden: Maria Zijn moeder en haar zus en Magdalena, de vrouw die Zijn metgezel werd genoemd. Zijn zus, Zijn moeder en Zijn metgezel heetten allemaal Maria.”
Evangelie van Filippus, Nag Hammadi Codex
Een Kwaadaardige Schepper-God èn een Waarachtige Hogere Godheid
Gnostici geloofden dat de wereld was geschapen door een kwaadaardige ‘Demiurg’, die meestal werd geïdentificeerd met de Oudtestamentische Schepper-God Jehova. De ware, Hogere God was onkenbaar, oneindig, onveranderlijk en onbezoedeld en had een vrouwelijke tegenhanger, de scheppende kracht van de Heilige Geest, Sophia. De Ware God bestond al vóór de Demiurg, die een toevallige schepping is van Sophia, en die uit de hemel werd gegooid, en die over scheppingskracht beschikte.
De Demiurg had de geest in de materie gevangengezet, en de mens werd hier op Aarde een speelbal in een strijd tussen goed en kwaad. Gnosis, verlichting of ware kennis, kan de mensheid bevrijden van de gebondenheid aan de fysieke wereld en kan de geest verlossen. De ‘gekerstende’ gnostici geloofden dat Jezus uit de Ware God en de Heilige Geest voortkwam, in plaats van uit de Demiurg, en dat Hij in staat was om de Hogere God aan de mensheid te openbaren.
Verborgen manuscripten, tegen alle verwachtingen in herontdekt
Tot de baanbrekende ontdekking van de Nag Hammadi geschriften was het gnostische erfgoed in hoge mate uit de geschiedenis gewist. Voordien waren de belangrijkste bronnen van informatie over gnostici afkomstig van hun tegenstanders. Deze schrifturen vulden nauwelijks 50 pagina’s en bevatten vertekende en onnauwkeurige informatie.
Het wordt steeds meer ingezien dat gnostici een deel van de eerste christelijke theologische literatuur voortbrachten, een oeuvre dat veel groter was dan dat van de Katholieke Kerk. We hebben echter slechts fragmentarisch bewijs van hun geschiedenis en overtuigingen, en het is onmogelijk om een volledig beeld te schetsen van de geschiedenis van gnosis.
In 1947 werd op de Westelijke Jordaanoever van de Dode Zee in Opper-Egypte, in de regio Nag Hammadi, door een lokale boer die op zoek was naar mest in een grot, een grote aarden pot met oude manuscripten ontdekt. Deze manuscripten waren in een crisistijd rond de 4e eeuw na Christus uit veiligheid verborgen.
Ze waren geschreven in het Koptisch, en vertaald naar originele documenten die teruggaan tot de 2e/3e eeuw. De moderne vertaling en de publicatie van de rollen werd pas rond 1977 voltooid. De ontdekking van de Nag Hammadi is een van de belangrijkste en meest uitgebreide vondsten van de laatste tijd, en ze zijn de beste bron van informatie over Gnostici die we momenteel bezitten.
De inhoud van de bibliotheek omvat veel Hermetische teksten, waaronder delen van het Corpus Hermeticum, evenals van vroeg-Christelijke apocriefe evangeliën, zoals het Evangelie van Thomas , het Evangelie van de Waarheid , het Geheime Boek van Johannes en het Evangelie van Filippus. Ze beschrijven uitspraken en verhalen over het leven van Jezus en de apostelen. Andere geschriften behandelen goddelijke vrouwelijke spirituele principes, mythologische teksten over schepping en verlossing, en commentaren op Gnostische thema’s.
“Jezus zag dat kinderen werden gezoogd. Hij zei tegen zijn discipelen: “Deze kinderen die gezoogd worden zijn degenen die het koninkrijk zullen binnen gaan.”
Thomas Evangelie, Nag Hammadi Codex
Oude wijsheid in onze Moderne Tijd
We leven in een tijd van geestelijke malaise, vooral in het westen. Excessief materialisme en consumentisme, stijging van het aantal geesteszieken en het verlies van gemeenschapsgevoel, zijn slechts enkele van de vele symptomen. Opbloei van spiritueel innerlijk leven en een Gnostische ‘kennis van het hart’ kunnen bijdragen aan de genezing van ons huidige onbehagen en onrust.
‘Nieuwe atheïsten’ geloven dat “religie niet alleen moet worden getolereerd, maar ook moet worden bestreden, bekritiseerd, en met rationele argumenten moet worden weerlegd, ongeacht waar de invloed ervan zich voordoet” (Simon Hooper). Ik vind dit discriminerend ten opzichte van het religieuze en culturele erfgoed in de geschiedenis van tal van volkeren. Vervolging en uitroeiing van de rijke gnostische literatuur door machthebbers zijn slechts enkele voorbeelden van de catastrofale verliezen van de kennis van culturen. Bovendien vergeet de moderne wetenschapper vaak dat religie en spiritualiteit onmisbaar zijn geweest voor de ontwikkeling van de moderne chemie, de geneeskunde, filosofie en psychologie.
Je verdiepen in Gnosis is een reactie op het huidige atheïstische perspectief, en is slechts een klein hoofdstuk in mijn studie van oude spirituele tradities. De gnostische literatuur laat zowel de diversiteit van de spirituele ervaring zien als de hechte overeenkomsten met andere spirituele en mystieke tradities.
Dankzij mijn atheïstische leeftijdsgenoten heb ik mijn ambivalente agnosticisme achter me gelaten en kom ik uit de spirituele kast met een integrerend en tolerant uitzicht op wetenschap, religie en spiritualiteit. Ik zou zeggen dat ik nu een ‘altheist’ ben, iemand die in alles gelooft.
“In deze wereld zie je alles behalve jezelf. Maar daar (in de Geest), kijk je naar jezelf, en ben je wat je ziet.”
Evangelie van Filippus, Nag Hammadi Codex
Annie Webb
Annie Webb heeft een Bachelor of Science in milieuwetenschappen en een Master of Science, gespecialiseerd in entomologie. Ze heeft ook een Bachelor of Fine Arts en werkte voordat ze van loopbaan veranderde als grafisch ontwerper. Ze werkt momenteel in communicatie op het gebied van hernieuwbare energie.
Annie Webb publiceerde dit artikel op deze deze website
Recent is er een onderzoek verschenen waaruit blijkt dat gluten vaak toch niet de boosdoeners zijn. Sinds enkele jaren is er een grote groep mensen die gluten vermijdt vanwege allerlei klachten. Slechts 1% van Nederland heeft de auto-immuunziekte coeliakie, maar daarnaast krijgt bijna 12% van Nederland ook klachten na het eten van gluten. Deze mensen worden naar eigen zeggen ziek van gluten. Nieuwe aanwijzingen zetten een gevoeligheid voor gluten in een ander daglicht.
Veel mensen knappen op door het vermijden van gluten. Gluten krijgen hierdoor vaak de zwartepiet toegespeeld, maar mogelijk moeten we het toch ergens anders zoeken: bij de fructanen. Fructanen zijn een type vezels die bij sommige mensen problemen kunnen geven. Deze fructanen komen veelvuldig in tarwebrood voor, waardoor gluten bij sommigen ten onrechte de schuld krijgen. Er zijn diëtisten die door dit inzicht denken dat het einde van de glutenvrije hype nabij is (1). Daarvoor is het wat mij betreft nog iets te vroeg, maar een interessant fenomeen is het wel. Het verhaal gaat namelijk nog veel verder.
Ongeveer 20% van de Nederlanders heeft het prikkelbare darm syndroom (PDS) (2). Deze groep blijkt vaak slecht te reageren op bepaalde typen vezels, de zogenaamde FODMAPs (3). Fructanen zijn slechts één type FODMAP-vezel. Van de mensen met PDS knapt 76% op door een dieet dat vrij is van FODMAPs (4). Het laten staan van brood op basis van tarwe levert voor deze groep veel winst op.
Het FODMAP-dieet
FODMAP staat voor fermenteerbare oligosachariden, disachariden, monosachariden en polyolen. Dit zijn 4 verschillende soorten vezels, die aanleiding kunnen geven tot darmklachten zoals PDS. De klachten zijn onder meer buikpijn, darmkramp, diarree en een opgeblazen gevoel. Bij het FODMAP-dieet worden deze typen vezels tijdelijk vermeden en daarna worden ze per soort weer geïntroduceerd. Zo is vast te stellen voor welke soort vezel een intolerantie bestaat. Deze week was in het nieuws dat een fitness-blogger door FODMAPs zo erg opgeblazen raakt, dat het lijkt alsof ze ruim 6 maanden zwanger is (5).
Geen brood meer?
Wij Nederlanders zijn verzot op luchtig brood op basis van tarwe. Deze broden staan bol van de gluten en de FODMAPs. Als we voor ander brood zouden kiezen, dan zou dat een flinke stap in de goede richting kunnen zijn. Zuurdesembrood van spelt is volgens de Monash University in Australië arm aan FODMAPs (6). Het blijkt dat veel mensen wel tegen spelt kunnen, maar niet tegen tarwe. Dit is goed te verklaren doordat spelt arm is aan fructanen, in tegenstelling tot tarwe.
Andere bronnen van fructanen zijn kaki, aardperen, cichorei, artisjok, asperge, prei, uien, knoflook, okra, kool, cashewnoten, pistachenoten en peulvruchten. Een bekende fructaan is inuline. Inuline komt zelfs een beetje voor in bananen.
Bekende FODMAPs zijn (niet eten):
Oligosachariden, dit zijn de reeds besproken fructanen maar ook galactanen. Deze laatste zitten in peulvruchten zoals bonen.
Disachariden zoals lactose. Niet-gefermenteerde zuivel is dus niet FODMAP-proof.
Monosachariden als fructose. Dus agave(siroop), honing en rozijnen vallen hieronder. In mindere mate ook appels, mango’s, peren, watermeloen en vijgen.
Polyolen. Dit zijn onder meer de zoetstoffen bekend onder de namen sorbitol, xylitol en mannitol.
Granen: zuurdesem speltbrood, rijst, haver en quinoa.
Noten en zaden: amandelen, pompoenpitten.
Dranken: water, koffie en thee.
Mocht je darmklachten hebben of een overgevoeligheid, dan is het FODMAP-beperkte dieet een goede optie om te proberen. Meer dan de helft van de Nederlanders ervaart regelmatig darmklachten (7, 8). Gelukkig blijkt volgens het Universitair Medisch Centrum te Groningen dat door anders te eten en leven deze klachten kunnen verminderen (9). Zie voor praktische adviezen ook dit artikel over hoe je je darmflora kunt versterken. Mocht je meer informatie willen over het FODMAP-dieet dan is fodmapdieet.nl zeker aan te raden. Er zijn ook diverse FODMAP-apps te downloaden voor mobiele telefoons.
Bijna kerst!
Dan is het alweer bijna kerst! Volgende week zondag komt er nog een speciale kerstnieuwsbrief en dan nemen we een weekje rust. Wij blijven dit jaar thuis met onze adoptie-hondjes. Het is heel gezellig met ze: we wandelen en spelen erg veel met ze, vooral de sneeuw maakte ze helemaal wild! De honden zijn wel een beetje waaks, we gaan daarom spoedig op zoek naar een rustiger plekje om te wonen…
Wat geloof je over je leven na de dood? Geen idee, of geloof je echt dat het graf het einde is? De meeste mensen groeien op in samenlevingen waarin ze zodra ze zijn geboren al kennismaken met een religie. De kans dat zulke mensen hun geloof en overtuiging vasthouden tot de dag dat ze sterven is vrij groot.
Maatschappelijke invloeden, in combinatie met hedendaagse media en groepsdruk, spelen een belangrijke rol bij het vormgeven van wat we geloven. Dit alles maakt het erg lastig om objectief na te denken over het leven na de dood, wat in tegenstelling staat tot ontspannen leunen op wat we denken dat waar is en afkomstig is van zo ver terug als we ons kunnen herinneren.
Mensen die alleen weten wat hun eigen religie over het leven na de dood zegt, vinden wat andere mensen daarover geloven soms absurd en tot op zekere hoogte soms grappig en onpraktisch. Maar is er een manier om te bewijzen welke religie de juiste is en welke niet? Mensen die de wetenschap zozeer omarmen dat ze niet meer geloven in een bepaalde religie, en ook niet in een leven na de dood omdat ze daarvoor geen bewijs vinden, en ook geen betrouwbare maatstaven, hebben de neiging om alle religies te verwerpen.
Moeten we dan verwachten dat zaken met betrekking tot het leven na de dood meetbaar zijn? In een laboratorium, of in de maatschappij, zoals andere dingen aan deze kant van het leven? Zou het niet net zoiets zijn als een experiment waarin je probeert om de snelheid van de wind of de ontvlambaarheid van sommige materialen te meten als je je onder water bevindt? Nee, dat zou niet logisch zijn.
Hier zijn 16 religies en overtuigingen uit verschillende delen van de wereld, en wat zij geloven over het leven na de dood. Wat geloof jij?
16 . De Grieks-Romeinse religie
De oude Grieken geloofden dat mensen die stierven eindigden in Hades, een grijze en mistige plaats waar de Heer van de Doden regeerde. Anderen geloofden in een paradijsachtige plaats, het Olympisch Pantheon op de berg Olympus, waar goden als Zeus leefden, en het lot van de mensheid bepaalden. Mensen die een goed leven hadden geleid en constant in de gedachten van de levenden verbleven, genoten van de zonnige genoegens van het Elysium. De vergetenen dwaalden eeuwig rond in de kilheid van Hades, terwijl de goddelozen in donkere putten van de Tartarus vielen. Hoewel de goden het lot van elk individu op Aarde bepaalden, kon iemand zijn lot beheersen door orakels te raadplegen en offers aan de goden te brengen.
15 . Epicurisme
Epicurisme is ongeveer 300 jaar ouder dan het christendom en heeft tegenwoordig een onduidelijk aantal gelovigen in Griekenland en andere delen van de wereld. In tegenstelling tot de meeste andere godsdiensten op de planeet, gelooft het Epicurisme in veel goden. Maar geen ervan houdt zich bezig met wat menselijke wezens aan het doen zijn. Deze gelovigen denken dat alles, inclusief hun goden en zielen, uit atomen bestaan. Volgens het Epicurisme is er geen leven na de dood, dus is er voor hen ook niet zoiets als reïncarnatie, Hemel of Hel. Als iemand sterft, denken deze gelovigen dat de ziel ook oplost, en dat dat het einde is.
14 . Bahai
De Bahai is een religieuze groep die uit ongeveer zeven miljoen mensen bestaat. De gelovigen menen dat de ziel van een mens eeuwig en goed is, en het de taak van ieder individu is om dichter bij God te komen. In tegenstelling tot de meeste andere religies die hun eigen specifieke God hebben, geloven de Bahai in één God, die zichzelf heeft gemanifesteerd in alle andere religies in de wereld. Volgens Bahai volgelingen bestaan Hemel en Hel niet. Er zijn wel twee staten van zijn die uitdrukken of je dichter bij God staat, of juist verder van hem verwijderd bent. De Bahai geloven dat de meeste andere religieuze groeperingen zich vergissen wanneer ze de Hemel en de Hel interpreteren als fysieke plaatsen, in plaats van ze te zien als symbolische representaties van de afstand tot God.
13 . Jaïnisme
Ongeveer 4 miljoen volgelingen van het Jaïnisme geloven in het bestaan van veel goden, en in reïncarnatie die tot bevrijding kan leiden. Bevrijding kan worden bereikt door het vermijden van slecht karma en geen kwaad aanrichten. Mensen die de bevrijding nog niet bereiken blijven steken in de cyclus van wedergeboorte. Sommigen zullen misschien zelfs acht Hellen van lijden moeten doorstaan tot hun wedergeboorte. Deze acht Hellen worden in elke fase kouder, en een ziel passeert veel martelingen voordat die een nieuwe gelegenheid tot wedergeboorte krijgt en de kans om alsnog bevrijding te bereiken. Hoewel het heel lang kan duren, krijgen bevrijde zielen uiteindelijk een plaats tussen de goden.
12 . Shinto
Een van de kenmerken van Shinto is dat gelovigen niet in het openbaar hoeven te bekennen dat ze Shinto gelovigen zijn. Volgens sommige oude Japanse legendes die in verband kunnen worden gebracht met Shinto, komen de doden in de sombere ondergrondse plaats Yomi terecht, waar een rivier de doden en de levenden van elkaar scheidt. Yomi is een plaats die veel lijkt op de Griekse Hades, en de mensen hier hebben een negatief beeld van de dood. De volgelingen van deze religie geloven in oude goden en geesten met de verzamelnaam Kami. Ze geloven desondanks dat sommige mensen na hun dood Kami kunnen worden. Volgens de Shinto zijn mensen van nature zuiver, en kunnen ze hun zuiverheid behouden en het kwaad vermijden door middel van zuiveringsrituelen.
11 . Hindoeïsme
De ongeveer 900 miljoen Hindoes geloven in een oppergod die Brahman heet, en die zich manifesteert in veel andere goden en godinnen. Enkele van de standaard beoefeningen van het Hindoeïsme zijn yoga, toewijding aan een God, meditatie, bedevaart naar heilige steden en verschillende andere toepassingen. Hindoes geloven niet in de Hemel of de Hel. Ze geloven dat er na de dood reïncarnatie plaats vindt. Hindoes geloven dat als iemand sterft hij of zij in een ander lichaam wordt herboren. Welk lichaam dat is wordt grotendeels bepaald door zijn of haar gedrag in het vorige leven. Hindoes geloven dat mensen gebonden zijn aan illusie en onwetendheid, maar ze kunnen er tijdens hun wedergeboorte aan ontsnappen zodra hun ziel hun ware natuur realiseert.
10 . Traditionele Chinese Religie
Bijna iedereen heeft wel eens gehoord over yin en yang, een populair concept waar de gelovige volgelingen van de Traditionele Chinese Religie sterk aan vasthouden, inclusief aan hun mythologische godheden en goden. Yin is negatief, donker en vrouwelijk, terwijl Yang positief, helder en mannelijk is. De interactie tussen deze twee is van grote invloed op het lot van alle dingen. Degenen die volgens de traditionele Chinese religie leven geloven in een vredig leven na de dood. Een mens kan dit bereiken door het uitvoeren van specifieke rituelen en respectvol eerbetoon aan voorouders. Na de dood bepaalt de god Ch’eng Huang of iemands geest deugdzaam genoeg is geweest om bij de onsterfelijken in Boeddhistische paradijzen te verblijven, of naar een Hel te moeten gaan, gevolgd door een onmiddellijke wedergeboorte in een volgende reïncarnatie.
9 . Sikhisme
Sikhisme is een van de meest populaire religies in India, met ongeveer 25 miljoen volgers. Goeroe Nanak richtte in 1500 na Christus het Sikhisme op, een religie die over de grenzen van dit land is uitgegroeid , waardoor er nu meer dan een half miljoen volgelingen buiten India wonen. Volgens de overtuigingen en praktijken van de Sikh, bepaalt het gedrag van een persoon of zijn of haar ziel bestemd is voor groot lijden en pijn in de onderwereld, of uiteindelijk met God zal versmelten in de geestelijke wereld. Een ziel die gevangen zit in de cyclus van reïncarnatie kan deze overwinnen door te mediteren op de Sikh-god ‘Ik Onkar’, en een heilige soldaat worden die voor het goede vecht.
8 . Juche
Juche is de nieuwste ‘religie’ op deze lijst. De ideologie erachter maakt er zowel een sociaal-politieke organisatie van als een religie. Juche aanhangers aanbidden de overleden Kim Il-sung, Noord-Korea’s voormalige dictator en zijn zoon Kim Jong-il, die nu regeert als de eeuwige president, aangevuld met Kim Jong-soko, de vrouw van Kim Il-sung. Juche is gevormd naar het christendom, waarin in dit geval mensen de drie-eenheid van die religie vertegenwoordigen. Vergelijkbaar met posities die door God de Vader, Jezus Christus en de Heilige Geest in het christendom worden uitgedrukt. Juche-aanhangers geloven dat ze als ze sterven, ze voor altijd bij hun overleden dictator-president zullen zijn.
7 . Zoroastrisme
Aanhangers van het Zoroastrisme geloven in de God Ahura Mazda, en in een kwaadaardige Angra Mainyu, die bijna net zo sterk is als hun God. De aanhangers van het Zoroastrisme geloven dat wanneer een persoon sterft, hij of zij een hemelse plaats of Hel zal binnengaan, afhankelijk van hoe goed iemand heeft geleefd. Iedereen moet naar de overkant van het aardse leven gaan door de Chinvat Bridge over te steken. Mensen die een goed leven hebben geleid passeren die brug met gemak, want voor hen is de brug breed. Maar voor zondaars draait de brug op zijn kant, en wordt zo smal als een scherp scheermes. Een angstaanjagende vrouw kwelt hen door hen een tijd in het vagevuur te laten vallen.
6 . Islam
De Islam deelt, hoewel heel verschillend voor wat betreft Christenen met zijn rituelen, geloof en leerstellingen, een stuk van de geschiedenis met het Christendom. Moslims geloven dat profeet Mohammed in 622 na Christus in Mekka de Islam heeft gesticht. In de Islam heerst de overtuiging dat mannen die het geloof nauwkeurig beoefenen na hun dood 72 maagden zullen ontvangen. Maar vrouwen krijgen slechts één man om van alles aan de andere kant van het leven samen met hem te doen. Moslims geloven in een gunstige plaats die ze het Paradijs noemen, en in een slechte plek, de Hel. Degenen die op weg zijn naar het Paradijs zullen vóór de opstanding vrede ervaren. Zij die naar de Hel gaan zitten daar voor eeuwig vast en zullen lijden in hun graven.
5 . Azteken
Als mensen aan Azteken en hun religie denken, zien ze soms beelden van mensen die hun kinderen als menselijke offers aanboden om hun goden te sussen. Deze religie kende talrijke feesten die gedicteerd werden door de Azteekse kalender. Ze geloofden in talloze goden en godinnen. De Azteken dachten dat ze na hun overlijden op een van de volgende drie plaatsen zouden gaan verblijven waarvan ze dachten dat ze er hun hele volgende leven zouden doorbrengen: Mictlan, Tlalocan of de zon. Van vrouwen die tijdens een bevalling stierven en van gevallen krijgers, werd verondersteld dat ze zouden veranderen in kolibries. Degenen die verdronken werden verondersteld naar Tlalocan te gaan. En zij die door een gruwelijke oorzaak stierven kwamen terecht in Mictlan.
4 . Rastafari Beweging
De Rastafari Beweging is een relatief nieuwe religie die erg snel groeit, vooral onder gemeenschappen die het gebruik van marihuana omarmen. Je kunt een gelovige identificeren aan de hand van de kleuren die hij of zij draagt en door hoe hij of zij het haar draagt. Rastafarianisme heeft zijn wortels in Jamaica. De beweging dateert uit de jaren 1930. Volgens deze religie was keizer van Ethiopië Haile Selassie (1892- 1975) hun geïncarneerde god, en het geloof wankelde zelfs niet toen hij stierf. Volgens sommige Rasta zullen alle gelovigen de onsterfelijkheid ervaren door een proces van reïncarnatie. Ze geloven in de Hemel als een teruggaan naar de Hof van Eden, dat volgens hen in Afrika ligt.
3 . Boeddhisme
Volgens boeddhisten is het leven een reis, waarbij je na de dood terugkeert naar de aarde. De meeste religies die in reïncarnatie geloven hebben een vergelijkbaar idee dat er van uitgaat dat een individu terugkeert na dit leven, ondanks kleine variaties in hoe iemand tot een volgende reïncarnatie komt of het Nirvana bereikt. Volgens het boeddhisme is een Boeddha, iemand die een hoge staat van verlichting heeft bereikt, de enige die het Nirvana kan binnengaan. Nirvana is de hoogste staat van volmaakte vrede en geluk, waarin iemands individuele leed en verlangens niet meer bestaan. Degenen die Nirvana niet bereiken, worden onmiddellijk na hun dood herboren, en ontvangen een ander lichaam.
Jodendom
Het Jodendom is het minst uitgesproken over een leven na de dood. Het lichaam wordt als tijdelijke woonplaats gezien. Het leven na de dood is in het Jodendom minder belangrijk dan het leven in het hier en nu. Dat blijkt ook uit de mentale opvatting van de dood: je bent dood als je niet met de Thora leeft, en je bent levend zolang je verbonden bent met God, ook al ben je dood. Daarnaast zijn nakomelingen in het Jodendom erg belangrijk: je leeft voort in je kinderen. Omdat het Jodendom geen officiële leer heeft over de dood, kan iedere jood zijn eigen keuze maken. Veel joden geloven dat het leven na de dood pas begint als de Messias de Hemel op Aarde brengt en alle zielen opnieuw een lichaam krijgen. Wat er in de tussentijd met de ziel gebeurt blijft onduidelijk. Anderen geloven in een onsterfelijke ziel die, direct na het overlijden, voortleeft in de Hemel bij God, of in de onderwereld. Er zijn zelfs joden die geloven in reïncarnatie.
1 . Christendom
Bijna één op de drie mensen in de wereld is Christen, een religie groter dan alle andere geloven op aarde. Daardoor zijn de meeste mensen ongeveer op de hoogte van wat Christenen geloven, vooral met betrekking tot het leven na de dood. Christenen geloven dat als een persoon sterft hij of zij de eeuwige rust kan ingaan die de Hemel wordt genoemd, een plaats zonder pijn, verdriet of rouw. Het op deze manier in een hogere kwaliteit opnieuw geboren worden is te danken aan de heerschappij van Jezus Christus over het leven. Christenen geloven dat ze dit danken hebben aan Christus’ kruisiging, dood en opstanding. Volgens het boek Openbaring belanden mensen die tegen God rebelleerden als eeuwige straf in een brandend vuur.
Het volgen van de ster is om te beginnen een diep verlangen. Je blijft de ster volgen ondanks alle ontberingen, ondanks dat alles met betrekking tot de ster ongewis is. Je hebt geen houvast. Het boeddhisme noemt het bodhicitta, het diepe verlangen naar ontwaken. Het is het meest ongewisse wat er is. Door alles heen blijven de drie koningen de ster zien en volgen, terwijl ze niet weten waarheen hij ze leidt, waartoe en wat het resultaat zal zijn.
Het eerste deel van Eliots gedicht gaat over die ontberingen. In het tweede deel lijkt de reis meer moeiteloos te gaan. De koningen dalen af naar een rustieke vallei, de harde kantjes zijn er vanaf. Herken je dat? De fase waarin het gemakkelijker lijkt te gaan? Maar er gloort iets aan de horizon wat niet helemaal koosjer is. De taal van Eliot is hierin heel beeldend. Hij spreekt over de drie bomen tegen de lage lucht. Die staan voor de drie kruisen, door Rembrandt ook zo mooi weergegeven in diens dramatische ets. Dan is er het witte paard, een beeld uit de Openbaringen, de Apocalyps uit de Bijbel. Er is het dobbelen. Onder het kruis werd door Romeinse soldaten gedobbeld. De zilverlingen. Dat verwijst naar Judas. Er zit een prachtige gelaagdheid in dit vers.
Verwachtingen en waarheden moeten worden bijgesteld. Dat maakt Eliot voelbaar. Hij geeft het gevoel: er klopt iets niet. Die herberg bijvoorbeeld, kijk daar eens naar. Je bent een reiziger, je wilt tot rust komen. Je zoekt na je barre tocht een gastvrije, prettige omgeving. Maar in deze herberg liggen lege wijnzakken. Je moet je verwachting bijstellen. En er is geen informatie, het is een onheilspellende omgeving. Er klopt iets niet. Dat is een hele reële ervaring op het pad. Dan komen ze uiteindelijk bij het punt waar het allemaal om te doen is geweest. ‘Het gaf, zou je kunnen zeggen, voldoening’. Zulk een understatement!
Deze beelden van Elliot tonen dat de reis weliswaar vruchtbaar lijkt te zijn, maar toch niet helemaal. ‘’Het gaf, zou je kunnen zeggen, voldoening’, maar ze staan niet te juichen. Er spreek een deceptie uit. De beelden duiden op onheil. Er openbaart zich iets wat ze niet hadden verwacht. Als de grootste ontberingen zijn gepasseerd, kom je je eigen verwachting tegen. Maar de werkelijkheid blijkt totaal anders. De ster staat voor iets in beginsel – voor een verlangen. Je bent op pad en het pijnlijke besef dringt langzaam tot je door dat je je verwachtingen moet bijstellen. Nu ben ik er, denk je. En dan is het toch anders dan je denkt. In het Chinese zen, als iemand echt satori krijgt, dan lacht hij zich een ongeluk. Omdat het totaal anders is dan je denkt.
Ze bereikten geen uur te vroeg hun bestemming. Het inzicht komt precies op tijd, de appel valt als ie rijp is. Geen seconde te vroeg of te laat. Daar zit een onloochenbare, natuurlijke orde in. Dan krijg je de laatste, wat cryptische passage.
Dit alles was lang geleden, het blijft me bij, En ik zou het weer doen, maar boekstaaf Dit boekstaaf Dit: leidde men ons zo ver voor Geboorte of Dood? Er was een Geboorte, zeker, Het feit lag er, geen twijfel aan. Ik kende geboorte en dood, Maar dacht altijd dat ze verschilden; deze Geboorte was Een hard en bitter gelag voor ons, als de Dood, onze dood. We keerden terug naar onze haardsteden, deze koninkrijken, Maar voelden ons hier niet meer thuis, in het oude verbond, Vervreemd van een volk dat zich vastklampt aan zijn goden. Ik zou blij zijn met een tweede dood.
Wat is hier nu geboren? Wat gaat hier dood? En kennelijk is het een en dezelfde situatie. Wat wordt hier geboren? Wat verlies je in deze ervaring? Je verliest je leven! Het is heel dichtbij en heel pijnlijk. Dit is de kernervaring in elke spirituele traditie: mijn leven is niet mijn leven! Het is ook de bron van ontstaan van elke religie. Dit is een hele dubbele ervaring. Als je het zelf ervaart, dan ben je enerzijds verlost van je ‘ik’, maar het is ook pijnlijk. Je hebt alles geïnvesteerd in jezelf, in je leven zoals je het tot dusverre leidde en je hebt op het verkeerde paard gewed. Alles gaat onderuit: materieel, psychologisch, economisch etc. De gehechtheid aan dat alles is niet langer houdbaar. Het is het moment waarin heel even, in een glimps, het kroos van het dagelijks gepruttel wijkt en het leven zoals het is zich toont. En wat is dat? Dit leven precies zoals het is. Niet wat ik ervan hebt gemaakt, dat wijkt. Het is niet mijn leven, het is ook niet ‘mij’.
Hier begint pas echt het volgen van de ster. Vanaf dat moment weet je waar je aan toe bent. Hier wordt duidelijk wat je hebt te doen. Shakyamuni Boeddha ging op zoek naar waarheid, nam uiteindelijk plaats onder de Bodhiboom en kreeg een dijk van een ervaring. Dat was niet waar het bij bleef. Daar begon het pas voor hem. Zo gaat het pad. De eerste fase draait om zelfbehoud, zo gaat het omdat je anders niet verder komt. Maar uiteindelijk wordt zichtbaar dat het zelfbehoud niet is waar het om gaat. De hele oriëntatie klopt niet meer. Hier begint het volgen van de ster pas echt, het onderhoud. En de laatste zin zou je kunnen vertalen met: ik zou blij zijn met een tweede realisatie, een tweede intiem contact. Als de lamp is aangegaan, is dat de inzet. Bij Elliot is de tweede dood het opstijgen naar God.
Aanstaande zondag 17 december vindt in Lazuli in Utrecht de allerlaatste stille zen zondag plaats op deze locatie. De tekst Shoji, ‘Geboorte en dood’ van Dogen Zenji is het thema van deze stiltedag. Check voor meer informatie en opgave: https://izen.nl/zen-meditatie/
De afgelopen week hebben Europese academici de noodklok geluid. Het roer voor wat betreft voeding moet nu echt om. De helft van Europa is te dik en heeft last van chronische ziektes. Het advies aan de beleidsmakers is om gezonde voeding betaalbaar te maken voor haar burgers. Nederland lijkt het tegenovergestelde te doen.
Nederland gaat het lage BTW-tarief op onder meer groente en fruit per 2019 met 50% verhogen (1). We betalen dan geen 6% btw, maar 9%. Helaas is Mark Rutte als ex-Unilever medewerker niet van plan om de BTW op bewerkte producten te verhogen en op gezonde producten te verlagen (2).
Een roze koek kost 16 cent en een Mars 36 cent, terwijl een appel 59 cent kost (3). Bij Burger King kost een flesje water € 2,25, terwijl een grote cola maar € 2,- kost (4). Uit een rapport van de verzekeringssector bleek deze week dat de zorgkosten de komende jaren fors zullen stijgen (5). Het is dan ook onbegrijpelijk dat de overheid niet ingrijpt. Het zou de gezondheid van Nederland sterk ten goede komen als de belasting op sportscholen en gezonde voeding wordt verlaagd. De kosten kunnen dan gemakkelijk weer worden teruggehaald bij een hoger BTW-tarief op ongezonde voeding zoals junkfood.
De experts gaven in hun waarschuwing aan dat Europa kampt met overgewicht en ondervoeding. Het blijkt namelijk dat veel mensen met overgewicht in werkelijkheid te maken hebben met ondervoeding (6). Bewerkte junkfood levert namelijk wel veel macronutriënten zoals vetten, eiwitten en koolhydraten, maar onvoldoende micronutriënten zoals vitamines, mineralen en polyfenolen. Het zijn deze bewerkte voedingsmiddelen die kunnen leiden tot laaggradige ontstekingen en chronische ziektes (7, 8, 9).
Een reden waarom de politiek zo tam is tegenover het bedrijfsleven, is misschien wel omdat bedrijven in Den Haag de dienst uit lijken te maken (10). In de Eerste Kamer zijn er politici met een dubbele pet op, waardoor de belangen behoorlijk zijn verstrengeld (11). Veel politici kunnen na hun periode als beleidsmaker rekenen op een baan in het bedrijfsleven, waarbij de lonen vaak 3 keer hoger liggen dan in de politiek (12). Een politicus zou wel gek zijn als deze in de wielen van het bedrijfsleven zou rijden.
Vaak groeien kleine idealistische bedrijfjes uit tot grote bedrijven omdat ze worden opgekocht door de grote jongens. Deze week maakte Nestlé bekend Atrium Innovations over te nemen (13). Dit bedrijf bestaat weer uit vele orthomoleculaire merken als Garden of Life, Orthica en AOV. Dat belooft niet veel goeds, want Nestlé is het bedrijf dat water wilde privatiseren omdat ze vinden dat het geen mensenrecht is, maar een commercieel product (14, 15). Nestlé is zo rijk en machtig, dat ze met hun lobbybudget regelmatig voor elkaar krijgen wat ze willen (16, 17). Sommige lobbyisten krijgen een kans om een bestuursfunctie te gaan vervullen bij de Europese voedselwaakhond EFSA (18, 19, 20). Wij van WC-eend, adviseren…. WC-eend!
In deze tijd kunnen we de beleidsmakers en het bedrijfsleven eigenlijk niet vertrouwen. In een supermarkt waar 70% van de producten sterk is bewerkt (21) en meer dan 50% van de producten toegevoegde suiker bevat, is de kans groter dat er vulling in je mandje komt dan dat er sprake is van echte voeding (22). Omdat de overheid onze gezondheid benadert met een calculator, zullen we zelf wijzer moeten worden. Als lezer van deze nieuwsbrief zal je gelukkig bovengemiddeld op de hoogte zijn. Ik nodig iedereen van harte uit om zelf op onderzoek uit te gaan en eigen conclusies te trekken. De rode draad wordt meestal vrij snel zichtbaar…
“Het doel van therapie is om de cliënt te helpen om de werkelijkheid te erkennen, te ervaren en te verdragen”
-Bessel Van Der Kolk
“Spiritual Bypassing is het verschijnsel dat spiritualiteit wordt gebruikt om persoonlijke vraagstukken te omzeilen. Zo is het boeddhistische ideaal van onthechting heel aantrekkelijk voor iemand die bang is voor de kwetsbaarheid die het aangaan van persoonlijke relaties met zich mee brengt. Maar het gevaar is dat zo iemand zich onder het motto van onthechting terugtrekt, en in feite zijn persoonlijke vraagstukken niet oplost, maar vermijdt”. John Welwood
In de psychologie is ‘dissociatie’ een van de vele gemoedstoestanden -van licht onthecht zijn van de directe omgeving- tot zwaardere onthechting aan tal van fysieke en emotionele ervaringen. Het belangrijkste kenmerk van alle dissociatieve verschijnselen houdt een vervreemding in van de werkelijkheid. In het tijdperk van de smartphone, Facebook, Twitter en de kijkverslaving aan bijvoorbeeld Netflix, is dissociatie misschien wel het meest bepalende kenmerk van de huidige maatschappij.
Als ik rondkijk in de coffeeshop waarin ik dit schrijf, valt me op dat ik de enige ben die rondkijkt. Alle anderen in deze bruisende uitspanning in de wijk Capitol Hill in Seattle hebben hun neus in een laptop of smartphone gestoken. Ik bedenk dan dat de mensheid nooit eerder zo ver verwijderd was van zijn directe omgeving. En dat nog niet zo lang geleden in onze geschiedenis te veel dissociatie tot een ‘doodvonnis’ zou leiden: afgeleid zijn van onze omgeving zou betekenen dat we het subtiele klikken van een takje, of de beweging van een schaduw, niet meer zouden opmerken. Een sabeltandtijger zou ons zonder dat we ons konden verzetten bespringen … Nu we al onze natuurlijke roofdieren hebben gedood, of ze in dierentuinen hebben opgesloten, kunnen we het leven afstandelijke leven en in een neurotische staat.
Dissociatie gaat niet alleen over het afgesneden zijn van onze directe omgeving, maar ook over het afgesloten zijn van onszelf. Een cliënte met wie ik werkte, een zeer succesvolle academica, had een geschiedenis van seksueel misbruik en was ernstig somatisch gedissocieerd, wat betekent dat ze heel weinig contact had met haar lichaam, gevoel en sensualiteit. Een andere cliënt, een manager met narcistische neigingen, had een tiran als vader en was gedissocieerd van elk gevoel van emotionele kwetsbaarheid, en was daardoor afgesneden van het vermogen om echte zinvolle menselijke relaties aan te gaan. Een cliënt distantieerde zich van zijn persoonlijke macht en autoriteit, waarschijnlijk door zijn metaforisch gecastreerde vader na te bootsen, en ondervond daardoor trauma na trauma van gepest en vernederd worden door autoriteiten, bazen en romantische partners.
Een van de grote ontwikkelingen in de hedendaagse neuro-wetenschap is dat we nu de fysiologie van dissociatie kennen. Stephen Porges, hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Illinois, boekte successen op het gebied van traumagenezing, met contemplatieve psychologie, en met gebruikmaking van de Polyvagale Theorie. De Polyvagale-theorie stelt o.a. dat dissociatie in feite een manifestatie is van een ‘bevriezings-respons’, iets dat alle dieren doen, inclusief het menselijke dier, als er sprake is van overweldigende stress. Als vechten en vluchten niet werken, komt het dorsale deel van de nervus vagus in actie, (een deel van het parasympathisch zenuwstelsel), en brengt het organisme in een bevriezing/shutdown reactie. (Vertaler: Een dorsaal lichaamsonderdeel ligt aan de rugzijde, de achterkant van het lichaam, als het lichaam zich in standaard anatomische houding bevindt. De tegenovergestelde ligging is ventraal). Dit is een toestand die wordt gekenmerkt door uitschakeling, instandhouding, immobiliteit en dissociatie. De gazelle die voor de cheeta vlucht, komt in deze bevriezing als hij de race heeft verloren. Dit dient vele biologische overlevingsfuncties, waaronder een drastische verlaging van de hartfrequentie die bloedverlies voorkomt. Zo bootst het dier de dood na, zodat het roofdier mogelijk geen interesse meer heeft als hij geen aaseter is. Dit mechanisme brengt een zekere verdovingskwaliteit met zich mee, wat betekent dat de gazelle niet pijn voelt als hij levend wordt opgegeten. Dr. David Livingstone, de Schotse ontdekkingsreiziger, tekende zijn eigen ervaringen met de bevriezingsreactie op die veroorzaakt werd door zijn ontmoeting met een leeuw op de vlaktes van Afrika.
“Ik hoorde een kreet. Ik schrok, en toen ik omkeek zag ik een leeuw die van plan was om op me te springen. We waren op een heuveltje; hij greep mijn schouder terwijl hij sprong, en we vielen allebei naar beneden. Hij gromde vreselijk, dicht bij mijn oor, en hij schudde me heen en weer zoals een terriër die een rat bijt. De schok veroorzaakte een stupor die lijkt op wat een muis doormaakt na de eerste schrik die de kat aanricht. Het veroorzaakte een soort dromerigheid waarin er geen gevoel van pijn was, noch een gevoel van angst. Hoewel ik me heel goed bewust was van alles wat er gebeurde. Het was als wat patiënten die gedeeltelijk onder invloed van chloroform zijn beschrijven, ze kunnen alle operaties zien, maar niet het mes voelen. Deze unieke toestand was niet het resultaat van een mentaal proces. De schok liet de angst verdwijnen en liet geen afgrijzen toe over het wilde dier. Deze eigenaardige toestand wordt waarschijnlijk geproduceerd in alle dieren die gedood worden door een vleeseter. Als dat inderdaad zo is, is het een genadige voorziening door onze goedgunstige Schepper voor het verminderen van de pijn van de dood.”
Je hoeft niet door een leeuw te worden verscheurd om een bevriezings/dissociatieve reactie op te roepen. De hedendaagse triggers van deze bevriezingsreactie kunnen net zo makkelijk opgewekt worden door emotioneel niet op elkaar afgestemde zorgverleners, of door agressie in de vorm van systemisch racisme en seksisme, informatie-overload en overwerk. De westerse psychologie heeft van oudsher alle vormen van dissociatie gepathologiseerd, en dat is te begrijpen. Ontkoppeling van de werkelijkheid is een belangrijke oorzaak van persoonlijk en wereldwijd lijden. Je ziet de verwoestende gevolgen van dissociatie in het ‘post truth’ klimaat in de VS. Wetenschappelijke feiten tellen niet mee als het om trauma-opwekkende beeldvorming gaat en een man met een geestesziekte 61 miljoen stemmen kan krijgen en leider van de vrije wereld kan worden. Wat de westerse psychologie vaak mist, zijn de potentiële genezende en bevrijdende kwaliteiten van de dissociatie/bevriezingsreactie. Deze genezende en bevrijdende kwaliteiten zijn bekend, gedocumenteerd en in kaart gebracht in de oude wijsheidstradities van het Oosten, waaronder yoga, tantra, boeddhisme en taoïsme, de mystieke takken van de islam (soefisme), het jodendom (kabbala), en het christendom.
Joseph Campbell, de beroemde professor en mytholoog, ontdekte dat overal in de wereld inheemse culturen al een manier hadden ontwikkeld om in ongewone geestestoestanden te geraken door het gewijde gebruik van psychoactieve planten, dans, drummen, ritueel, of extreme inspanning. In feite was een van de diagnoses voor psychische aandoeningen in de inheemse culturen die Campbell bestudeerde het onvermogen om dissociatieve staten binnen te gaan. Met andere woorden, als je jezelf niet in een extatische staat zou kunnen dansen, en met de goden zou kunnen praten, werd je als een psychische mislukkeling beschouwd, die serieuze hulp nodig had.
De belangrijkste variabele is hoe men de dissociatieve staat binnengaat. In de meer traditionele culturen gaat dat met de steun van de gemeenschap of stam, in een staat van eerbied en respect, met de wijsheid van de ouderlingen die de ervaring begeleiden, en vanuit een relatief gevoel van veiligheid. In het geval van een trauma of chronische stress kom je in de dissociatieve staten met een diep gevoel van angst en gevaar. Er is een enorm verschil tussen een gestreste overwerkte persoon die met koud zweet zijn ingewanden uitkotst tijdens een Ayahuasca ceremonie en dan de vergankelijkheid van het hele bestaan beseft, en iemand die een maand lang stil zit in meditatie onder de leiding van goede leraren, en met een gereguleerd zenuwstelsel zich opent voor dezelfde waarheid. In het laatste voorbeeld wordt de waarheid gemetaboliseerd en geïntegreerd en wordt het een bron van welzijn, gemak en vrijheid. In het voorafgaande voorbeeld is het een traumatiserende en verpletterende ervaring.
Tegen de tijd dat ik mijn weg vond naar mijn eerste 10-daagse stille boeddhistische meditatieretraite in mijn vroege 20-er jaren, was ik al een professionele dissociator. Ik heb van jongs af aan geleerd om te dissociëren, en ik had veel om me van af te scheiden. Mijn thuisomgeving was zowel emotioneel als fysiek onbehagelijk. Ik werd opgevoed door een alleenstaande moeder. Ik was een emotioneel gevoelig kind en woonde in een hyper macho arbeidersvoorstad. Mijn opleiding bestond uit de geestdodende aanvoer van feiten op school en blinde onderwerping aan autoriteit. Ik verloor me in mijmeringen en dagdromen over mijn echte ouders die kwamen om me te redden; verder fantasy, JRR Tolkien, en Isaac Asimov, stripboeken en televisie. Toen ik mijn tienerjaren bereikte, ontdekte ik de wonderen van chemisch veroorzaakte dissociatie in de vorm van marihuana, LSD, psilocybine en MDMA. Deze chemicaliën riepen bewustzijnsstaten op waar ik naar verlangde, maar nooit had gevonden in de gewone realiteit. Staten van gelukzaligheid, gevoelens van eenheid en verbinding; het voelde alsof ik de mysteries van de kosmos aan het aftasten was. Maar dan werd ik weer nuchter en kwam ik terug in die verdomde buitenwijken. In de woorden van Keith Richards, lange tijd zwaar heroïneverslaafd: (heroïne is misschien de heersende kampioen op het gebied van chemisch opgewekte dissociatie). “Wat kunnen we toch vreemde omwegen bewandelen om een paar uur niet onszelf te zijn.”
In de traditie van boeddhistische meditatie, mijn eerste meditatietraining, begonnen we met het cultiveren van een staat van Samadhi door middel van het oefenen van Shamatha concentratie. Samadhi beoefening is een van de vele manieren waarop je in de boeddhistische traditie in dissociatieve staten terecht kunt komen. Het is belangrijk dat dit wordt gezien als slechts een voorbereidende fase, en niet als het einde of het doel van meditatie. Het idee is dat tegen de tijd dat mensen meditatie gaan beoefenen het leven hen voldoende heeft geteisterd, zodat hun geest en zenuwstelsel een beetje vakantie nodig hebben. Als iemand er talent voor heeft, kan men concentratie-meditatie beoefenen en diepgaande staten van vrede, gelukzaligheid en eenheid bereiken, die de psychedelische stoffen die vaak worden aangeboden ruim overtreffen. Je leert hoe je op een gezonde manier dissocieert, zonder het gebruik van verslavende chemicaliën. Dit wordt gezien als een voorloper van het echte werk van boeddhistische meditatie: diep en onverzettelijk kijken naar de aard van de realiteit. Met andere woorden, een radicale re-associatie met de schoonheid en de verschrikkingen die deel uitmaken van het menselijk bestaan. Het is interessant dat dit overeenkomt met de aanpak van Somatic Experiencing/Organic Intelligence (Engelstalige sites), om ervaringen te stabiliseren voordat men traumatische inhouden aangaat.
Toen ik begin en midden twintig was was ik er echter niet zo in geïnteresseerd om diep naar de aard van de werkelijkheid te kijken. Ik was er vooral in geïnteresseerd om eraan te ontsnappen, wat de gewoonte was van mijn verslaafde brein. Een tijd lang woonde ik in een busje in de straten van Seattle om geld te sparen om twee of drie maanden durende stille meditatie-retraites te kunnen volgen. Ik had een natuurlijk talent voor concentratiemeditatie, en bij retraites placht ik me weken lang achter elkaar onder te dompelen in diepe toestanden van Samadhi (jana). Als Samadhi krachtig is, verdwijnen de constant opdoemende gedachten die ons zo verraderlijk bombarderen. Dat geldt ook voor emoties en sympathieën/antipathieën, en zelfs voor iemands eigen persoonlijkheid. Wat overblijft zijn diepe gevoelens van vrede, plezier, het gevoel te drijven in een aangename zee van melk en honing. Om het anders te zeggen, ik nam een lange vakantie van Brent. Keith Richards zou maar een paar uur van zijn heroïne kunnen genieten, ik heb mijn Samadhi weken achter elkaar. Dit was voor mij een bron van grote trots. De teleurstelling kwam tijdens de weg terug, als ik gestopt was met het reciteren van mijn mantra en me niet meer concentreerde op mijn adem of visualisatie. Dan keerde mijn persoonlijkheid terug, in al zijn gehavende en neurotische pracht. Ik werd weer nuchter van mijn zogenaamde Samadhi-fix, en moest constateren dat er weer een harde realiteit was. De Samadhi-beoefening bracht me veel voor mijn begrip van de aard van dissociatie, hoe mijn persoonlijkheid zichzelf construeert, en hoe vrede buiten het materiële bestaan te vinden is. Het deed echter heel weinig voor het verbeteren van mijn vermogen om in het materiële bestaan te zijn, om op tijd te zijn, of om lief te hebben, en om op een gezonde manier te leven en te werken.
Ik was een klassiek geval van de ‘spirituele bypass’. Spirituele bypassing, een term die voor het eerst werd gebruikt door psycholoog John Welwood in 1984, is het gebruik van spirituele oefeningen en overtuigingen om te voorkomen dat we te maken krijgen met onze pijnlijke gevoelens, ongenezen wonden en ontwikkelingsbehoeften. Andere termen voor ditzelfde patroon zijn spirituele trots, spiritueel narcisme of spiritueel materialisme. Spirituele bypass beschermt ons tegen de waarheid. Terwijl de westerse psychologie alle dissociatie pathologiseert, slaat de spirituele bypass te ver naar de andere kant door, door het tot fetish te maken van dissociatieve staten.
De spirituele bypass is in deze tijd van de geschiedenis bijzonder gevaarlijk. Niet noodzakelijkerwijs voor de mensen die ermee bezig zijn, maar omdat dit patroon vaak leidt tot nonchalance. Het is een enorme wantoestand dat een geestelijk zieke tiran nu de leider is van de vrije wereld. En als de spirituele bypass de show leidt, kan die realiteit gemakkelijk worden vermeden door terug te gaan naar een Samadhi-fix of Ayahuasca-reis. Spiritual bypassing is bijzonder verraderlijk en misselijkmakend als dat door machtige mensen wordt uitgevoerd. Een ivoren toren van spirituele hoogmoed is een geconstrueerd bastion van blanke geprivilegieerden dat leidt tot een gebrek aan empathie en hulp aan de minder bedeelden.
Het gevaar van spiritual bypass in de tijd van Trump komt tot uitdrukking in de kritiek van Noam Chomsky op antidepressiva en angststillers: “Ze maken een situatie die ondraaglijk is draaglijk”. Het verdoven van de pijn door geneesmiddelen, het hoge sferen oproepen in meditatie, en het zweven door de kosmos tijdens een ayahuasca ceremonie, hebben zeker hun betekenis. Het gevaar bestaat echter dat de woede en ongerustheid die het gevolg zijn van onrecht, worden omzeild in plaats van gekanaliseerd naar effectieve actie en sociale verandering.
Toen ik eind twintig was, begon ik de beperkingen te zien van het spiritueel omzeilen, voornamelijk door een reeks mislukte romantische relaties en werk. Ik was ook gezegend met goede meditatieleraren die zagen wat ik aan het doen was. Ik begon mijn meditatiepraktijk radicaal te veranderen van concentratie naar open keuzevrij bewustzijn, wat inhoudt dat ik geen aandacht hoef te schenken aan één object zoals de ademhaling of een mantra, met uitsluiting van andere beelden. Ik liet heel het leven binnen stromen, inclusief mijn neurotische gedachten, mijn innerlijke criticus, onverwerkte emoties en wat dan ook. Op meditatieretraites ging ik in plaats van te mediteren op gelukzaligheid, mediteren op het rommelige fenomeen Brent. Ik begon meer nadruk te leggen op de non-duale leer van het boeddhisme, weg van de hele idee van het spirituele bejaardentehuis, (waar ik op zekere dag op magische wijze in een grote bewustzijnsstaat zou geraken en daar vervolgens in zou verblijven). Ik liet me inspireren door zenboeddhistische verhalen over de Bodhisattva Monjusri, een mythologische figuur die een menselijke vorm zou aannemen en kroegen zou binnengaan om daar dronkaards het dharma te leren. Hij zou zich bezighouden met het onderwijzen van daklozen, de bordelen ingaan en de prostituees onderwijzen over hoe op te gaan in dharma. Voor mij vertegenwoordigde dit de verschuiving van mijn spirituele beoefening van transcendentie naar belichaming (re-associatie). Ik begon in te zien dat mijn rommelige wonden geen obstakels waren die ik zou moeten overwinnen, maar dat ze het perfecte oefenterrein vormden voor het ontwaken en begrijpen van mededogen. Terwijl spiritual bypassing wordt bepaald door transcendentie, wordt spirituele re-associatie bereikt door de bereidheid om steeds weer alert te zijn als het gaat over de rommeligheid en mijn kwetsbaarheid, en het onvermijdelijke hartzeer van het leven.
In de wereld van Somatic Experiencing/Organic Intelligence gebruiken we de uitdrukking ‘terugkomen van de bevriezing’ om de reis van dissociatie naar re-associatie te beschrijven. Bescheidenheid is het beste woord dat ik ken om mijn eigen reis door de dissociatie te beschrijven. Interessant genoeg heeft het Engelse woord ‘humbling’ de Latijnse wortel ‘humus’ dat ‘van de aarde’ betekent. Bevriezing en dissociatie zijn van de lucht. Tegenwoordig ben ik veel meer geïnteresseerd in de rommelige, rafelige mens. Re-associatie heeft de zeer bescheiden kwaliteit om de details van iemands leven veel belangrijker te maken, omdat men er daadwerkelijk voor ter beschikking staat. Bij mij heeft dit geleid tot het beëindigen van een huwelijk, het verlaten van mijn huis, het veranderen van mijn carrière, en van veel andere zaken in mijn leven. Soortgelijke verschuivingen vinden plaats bij collega’s, vrienden en mede-pelgrims op deze reis van belichaamde spiritualiteit. Dit pad is niet voor bangeriken, maar de aarde heeft wanhopig mensen nodig die werkelijk en aanwezig op haar staan.
“Moge God mijn hart zo volledig openbreken dat de hele wereld erin valt.
-Moeder Theresa
Om ervoor te zorgen dat onze site goed werkt, deze te kunnen analyseren en verbeteren, gebruiken wij cookies. Hierdoor kunt u informatie delen via social media en kunnen we de inhoud van de site en advertenties afstemmen op uw voorkeuren. Wilt u liever niet dat wij cookies plaatsen, pas dan uw instellingen aan of klik op weigeren. Lees ook ons privacystatement.
